Paula Jorritsma krijgt uit handen van Bert van Straten het eerste exemplaar van 'De Landschewoning'.
Paula Jorritsma krijgt uit handen van Bert van Straten het eerste exemplaar van 'De Landschewoning'.

Oog voor het héle verhaal van de Tweede Wereldoorlog in 'De Landschewonig'

Algemeen 899 keer gelezen

ALTENA • De Tweede Wereldoorlog: een periode in de geschiedenis waar al veel over geschreven is. Bert van Straten wil met zijn boek echter ook de andere kant, die van de vijand, belichten.

Bert van Straten wil voorop stellen dat hij met zijn boek 'De Landschewoning', waarvan wethouder Paula Jorritsma vorige week het eerste exemplaar overhandigd kreeg, absoluut niets wil goed praten. "Laat me daarin helder zijn: het is duidelijk waar je loyaliteit moet liggen. Maar het wordt tijd om oog te hebben voor het hele verhaal. Ik wil met dit boek absoluut niets bagatelliseren of ontkennen. Ik wil wel laten zien wat er gebeurd is, wat de omstandigheden waren."

Het idee om het verhaal van een familie uit de Altenase polder op te schrijven, broeide al lang bij de auteur. "Ik ken de familie al lang, maar het is een moeilijk verhaal. Mensen praten er liever niet over. Toch, om de periode en de nasleep van de oorlog goed te kunnen begrijpen, moet juist ook die kant belicht worden. Wie waren deze mensen, hoe zijn zij aan de 'foute' kant terecht gekomen. Waren het misdadigers of werden zij misleid?"

Moeilijke geschiedenis
Uiteindelijk vindt Bert een familielid dat wil praten over de moeilijk geschiedenis en krijgt hij toegang tot archieven, dossiers en tenlasteleggingen. "Wat ik eigenlijk heb gedaan is de familiegeschiedenis beschreven. Waar woonden zij, wie waren zij, wat waren de sociaal-economische omstandigheden? In dit gezin waar zestien kinderen opgroeiden was aan alles gebrek. Dat is eigenlijk mijn vertrekpunt: wat waren de omstandigheden die op hen inwerkten, wat bepaalde hoe zij tegen dingen aankeken en waarom zij dingen wel of juist niet deden? En overigens: de diversiteit in het gezin was groot. Want hoewel er diverse kinderen voor de Duitsers gingen werken en er een dochter met een NSB'er trouwde, huwde een andere dochter een verzetsstrijder."

Bert vertelt dat vier jongens uit het gezin een arbeidsovereenkomst aangingen met de Duitsers, als bunkerbouwer.

"Let wel: ze gingen niet in het leger. Vanuit de overheid werd druk uitgeoefend om in Duitsland te gaan werken, zoals dat voor de oorlog ook al gebeurde. Zo niet, dan verviel de ondersteuning. In 1942 ging de eerste zoon die kant op, hij kreeg een salaris en een ziektekostenverzekering en dat was meer dan anderen hadden. Later volgden er meer zoons. Overigens werd het werken in Duitsland uiteindelijk verplicht gesteld, zonder beloning. Wat er vervolgens met de jongens gebeurt, overkomt ze min of meer. Ze hebben de gevolgen van hun beslissing niet kunnen overzien, raakten als het ware verstrikt in de ontwikkelingen die volgden. En waar konden ze met goed fatsoen heen? Onderduiken? Wie wilde er nou onderdak bieden aan mensen die uit een gezin kwamen dat de Duitsers goed was gezind? Twee jongens vluchten, maar worden weer gepakt. Twee keren niet meer naar huis terug."

Berecht
Na de oorlog worden mensen die heulden met de vijand opgepakt, berecht, geïnterneerd. "Daarover is het nodige te zeggen. Het wrange is dat iemand die Duitsland of de NSB goed gezind was, na de oorlog werd geassocieerd met mensenrechtenschendingen en genocide. En daar moet wat mij betreft een nuance worden gemaakt: er waren genoeg mensen die daar niets mee te maken hadden. Je mag die groep niet over één kam scheren. Er is echt op Germaanse wijze met deze mensen omgesprongen." Bert belicht in het boek niet alleen de familie uit de polder, maar ook diverse facetten uit Altena tijdens de bezetting. "Denk aan de houding van sommige bestuurders, het bedrijfsleven, burgers. Met een rechte stok kun je ook kromme slagen maken en dat dat is zeker ook gebeurd."

De Tweede Wereldoorlog: het blijft een actueel onderwerp. "Je merkt het bijvoorbeeld aan de Stolpersteine, de Struikelstenen, die overal in Nederland gelegd worden. Maar er wordt weinig over de andere kant verteld, het is nog te ongemakkelijk. Men brandt daar liever niet de vingers aan, terwijl het wel verteld moèt worden om een compleet beeld te krijgen. Je hebt oorlogsslachtoffers en slachtoffers van de oorlog. Natuurlijk hebben zij een eigen keuze gehad, maar omstandigheden tellen ook mee. Als je bijvoorbeeld in gebrek leeft, ben je er op gespitst hoe je dat kunt verbeteren. Helaas heeft een deel van deze familie dat gezocht in een, ook voor hen, verkeerde manier."

'De Landschewoning' kost 17,50 euro, uitgegeven bij Uitgeverij Kraaiveld.

Marjo van Andel

Eindredacteur Het Kontakt-Vijfheerenlanden

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden

Download onze app

Heb jij de app van Het Kontakt al?

Al het nieuws uit jouw regio
Direct op de hoogte
Gratis downloaden