Jan Nieuwkoop uit Veen is al 50 jaar organist

VEEN • "Ik ben een tevreden mens. Ik heb een goede baan en een leuke hobby." Een hobby die Jan Nieuwkoop inmiddels al vijftig jaar beoefend.

In het gezin Nieuwkoop uit Eethen maakte het orgel deel uit van het dagelijks bestaan. Zo speelde de vader van Jan orgel en was organist in Drongelen. "Mijn vader heeft me het nodige geleerd en ik vond het natuurlijk ook leuk om te doen. Eerst kreeg ik thuis op het traporgel les, daarna op het orgel in de kerk in Eethen. Mijn vader gaf me de eerste lessen op het orgel, daarna ben ik ruim tien jaar in de leer geweest bij Frans van Tilburg. Aansluitend heb ik ook nog les gehad van Jacques van den Dool."

Dat Jan Nieuwkoop uit Veen zondag in de Grote- of Catharijnekerk in Heusden zijn 50-jarig jubileum als organist mocht vieren, terwijl hij toch nog maar 64 jaar is, komt ook door zijn vader.

"Mijn vader was organist in Drongelen en ik ging als jonge jongen regelmatig met hem mee. Dan mocht ik af en toe ook wel eens een Psalm spelen. En toen werd vijftig jaar geleden mijn jongste broertje geboren. Mijn vader zei die zondag tegen mij: 'Ga maar alleen, dat kun je best. Dan blijf ik bij je moeder'. En zo begeleidde ik toen dus voor het eerst een gemeente tijdens de zondagsdienst."

Aangeboren
Dat begeleiden van gemeentezang is een kunst apart, vertelt de jubilerend organist. "Als je kunt orgel spelen, wil dat niet zeggen dat je ook kunt begeleiden. Dat moet je aanvoelen en het is misschien ook wel een beetje aangeboren. In de loop der jaren leer je dat natuurlijk ook steeds beter. Soms, bij een moeilijk lied, wordt begeleiden meer leiden. En ik vind het mooi om tijdens de eredienst ervoor te zorgen dat een lied aansluit op het gesproken woord, dat ik met mijn muziek op het orgel aan kan sluiten op wat er op de preekstoel wordt gezegd."

Het begeleiden van gemeentezang is de grootste passie van Jan: "Ik ben niet zo'n concertgericht persoon. Ik speel liever bekende liederen, niet te ingewikkeld, niet te moeilijk. Ik zie het liefst dat mensen zingend de kerk uitgaan, dan dat ze denken 'wat zit ie daar nou weer te doen'."

Organist zijn. Het is toch een beetje een uitstervend beroep. "Het is moeilijk om de jeugd er enthousiast voor te krijgen, het orgel heeft toch een wat saai imago. En eerlijk is eerlijk, niet alles kun je even goed met een orgel begeleiden. Moderne opwekkingsliederen komen bijvoorbeeld beter uit de verf met een band. En tijdens een jeugddienst of open deur dienst is het ook helemaal niet erg dat dat het orgel niet speelt."

Geen saai instrument
Maar ondanks het begrip van Jan, wil hij wel benadrukken dat een orgel absoluut geen saai instrument is. "Een orgel is eigenlijk een heel orkest: een instrument waar weer verschillende instrumenten in zitten. Er zijn diverse registers waar je mee kunt spelen, afhankelijk van het orgel, want het ene orgel is het andere niet. Maar een orgel is gewoon een heel mooi instrument dat erg fijn is om te bespelen."

Jan heeft niet voor niets in zijn jonge jaren nog geprobeerd om van zijn hobby zijn beroep te maken. "Ik wilde wel naar het conservatorium, maar dat is niet gelukt. Toen vond ik dat wel jammer, maar nu niet meer. Ik ben in de ICT terecht gekomen en heb nu een goede baan en een leuke hobby. Het is wel lekker om dat af te kunnen wisselen."

Vrouw
Het orgel bracht Jan overigens meer dan alleen speelplezier. "Ik was eerst organist in Drongelen, in 1972 ging ik naar Babyloniënbroek, in 1985 naar Eethen en sinds 1989 ben ik vaste organist in Heusden. Ik krijg regelmatig leuke en spontane reacties. Dan steken mensen een duim op of zingen uit volle borst mee. Maar het mooiste is natuurlijk dat ik mijn vrouw heb leren kennen in mijn tijd als organist in Babyloniënbroek. Dan zat ik boven op het orgel en zij in de kerk, en maar knipogen naar elkaar. Inmiddels zijn we veertig jaar getrouwd!"

Tijdens de dienst afgelopen zondag werd in Heusden stil gestaan bij het jubileum van Jan. Hij kreeg een oorkonde en een draaginsigne. Bijna de hele familie was er bij. "Behalve dat jongste broertje bij wie het voor mij allemaal begon. Hij is ook orgel gaan spelen, ik heb hem de eerste beginselen bij mogen brengen. Inmiddels is hij ook organist en zondag moest hij zelf spelen."