Prinses Beatrix te gast in Woerkum

WOUDRICHEM • Vergeleken met vijftien jaar geleden, tijdens de viering van toen nog Koninginnedag, trok de komst van Prinses Beatrix zaterdag heel wat minder publiek. Een paar minuten over elf stopt de hofauto voor de poorten van de Martinuskerk en wordt ze verwelkomd door burgemeester Egbert Lichtenberg en Ina Adema, commissaris van de Koning in Noord-Brabant. 

Als beschermvrouwe van de Bond Heemschut, vereniging tot bescherming van cultuurmonumenten, is ze die ochtend de speciale gast tijdens de viering van het 111-jarig bestaan. Terwijl de prinses over het pad naar de kerk wandelt, zwaait ze naar enkele kinderen die nieuwsgierig staan te kijken. Ook enkele wielrenners die net koffie dronken op het terras van de ijssalon, blijven even staan kijken. Toen ze vijftien jaar geleden haar Koninginnedag vierde in Woudrichem, stond het bijna ‘zwart’ van de mensen. Ook toen zat ze vooraan in de Martinuskerk, samen met haar zonen, haar zus Margriet en enkele neven. De Oranjes konden destijds genieten van koorzang van Zanglust, Barechja, Laudatio, Soli Deo Gloria, Jedaja, Nadia, Altena en koor Uitwijk/Waardhuizen. 

Zaterdag zit prinses Beatrix weer op de eerste rij, pal voor de preekstoel, te midden van burgemeester Egbert Lichtenberg en oud-burgemeester Henk Hellegers, huidig voorzitter van de Bond Heemschut. De bond wilde aanvankelijk haar 110-jarig bestaan groots vieren, maar door de coronapandemie schoof het een jaartje door. Met de viering van het 111-jarig bestaan in Woerkum wordt de speciale band tussen de Bond Heemschut bij de restauratie van de vesting nog eens benadrukt. 

Eind jaren zestig verkeerde maar liefst dertig procent van de woningen in het vestingstadje in verval. Voor de destijds zestigjarige vereniging Bond Heemschut reden om de schijnwerpers op Woudrichem te richten met een krachtig pleidooi voor restauratie. Ze hield een landelijke jubileumactie voor het vele geld dat toen nodig was voor de restauratie. Prins Claus, destijds beschermheer van de bond, mocht op 14 mei 1971 het startschot geven, op een vooral regenachtige dag. Zwart-witfoto’s van dat moment zijn te zien in een filmpje dat op meerdere schermen wordt vertoond in de Martinuskerk. In 1971 werd tevens een gevelsteen van Bond Heemschut in het Arsenaal onthuld. Dezelfde steen werd recent opgeknapt en tijdens de stadswandeling in de middag getoond aan de gasten van de jubileumviering. 

Tijdens de bijeenkomst stond het werk van Bond Heemschut voor behoud van het erfgoed centraal. Henk Hellegers, oud-burgemeester van Werkendam, is voorzitter van de bond en hij noemde in zijn openingsspeech Woudrichem een mooi voorbeeld van het werk van de Bond Heemschut in de voorbije 111 jaar. “De leefgemeenschap van weleer, met haar eigen karakter en aanzien, is met aandacht en inzet van de bond en vele andere instellingen behouden.” Kort wordt nog het door de Raad van State afgekeurde bouwplan ‘Op ‘t Loev’ genoemd. “Bescherming van erfgoed blijft belangrijk.”

Vervolgens krijgt cultuurhistoricus dr. Marinke Steenhuis het woord. Zij geeft een lezing over ‘Erfgoed in context. Wederkerigheid tussen private en publieke erfgoedzorg’. Daarin onderstreept ze het belang van erfgoed voor de identiteit van iedere stad of dorp, maar ze wijst ook op het landschap en de rol van immaterieel erfgoed in de vorm van verhalen. Tijdens de jubileumbijeenkomst wordt ook de Ton Kootpenning uitgereikt aan Lilian Grootswagers, die zich vooral inzet voor behoud van religieus erfgoed. Architect Andre van Stigt krijgt eveneens de penning uitgereikt, zo was hij bijvoorbeeld betrokken bij het behoud van Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. 

Na het officiële deel van de viering van Bond Heemschut blijft prinses Beatrix nog kort napraten in de kerk, alvorens zij weer in de hofauto stapt om terug te reizen naar kasteel Drakensteyn. De overige gasten van Bond Heemschut mogen dan met de stadsgidsen op stap,. Zij zullen met eigen ogen zien hoe door de grootschalige restauratie in de jaren zeventig, de vesting zijn eigen karakter heeft behouden.