Landelijke Rampjaarherdenking start: ‘Het Rampjaar 1672 leeft nog steeds in Nederland’

REGIO • Vrijdag 14 januari gaat in heel Nederland de Nationale Rampjaarherdenking van start. Dan wordt herdacht dat ons land 350 jaar geleden, in het Rampjaar 1672, werd overvallen door het Franse leger, de Engelse vloot en twee Duitse bisschoppen. Door de Oude Hollandse Waterlinie in werking te stellen redde de jonge prins Willem III het land. 

Het startsein wordt gegeven tijdens een webinar van het Platform Rampjaarherdenking. “Het Rampjaar 1672 leeft nog steeds in Nederland”, zegt Bernt Feis, de voorzitter van het Platform Rampjaarherdenking. “In vrijwel alle provincies, van Groningen en Friesland tot Zeeland en Noord-Brabant, vinden activiteiten plaats. Meer dan 90 vestingsteden in Nederland hebben zich bij het Platform aangesloten”, aldus Feis. Ook vestingsteden Woudrichem en Gorinchem zijn aangesloten het bij Platform.   

De activiteiten die worden georganiseerd variëren van herdenkingen en exposities in lokale musea tot concerten en theaterproducties. Daarnaast zijn er ook allerlei festivals, wandeltochten en manifestaties. In enkele plaatsen, Bourtange, Grave en Bodegraven, worden zelfs complete veldslagen nagespeeld. Alle plannen staan te lezen in het 64 pagina’s dikke Programmaboek Rampjaarherdenking. Daarbij staat de regio Groene hart centraal, omdat hier de Oude Hollandse Waterlinie liep. 

Feis, voormalig geschiedenisdocent en jarenlang directeur van Stichting Groene Hart, toont zich verrast over de massale belangstelling. Tot voor kort was het beeld dat alleen Zuid-Holland onder het Rampjaar te lijden had; daar werden immers Zwammerdam en Bodegraven uitgemoord. “Maar wat we nu zien, is dat de Friezen, Groningers, Drentenaren en Brabanders hun eigen verhaal over het Rampjaar schrijven”, zegt Feis. “Ook in die provincies had de bevolking zwaar te lijden onder het Rampjaar, en de ellende zou hier nog veel langer duren”, aldus Feis. 

Ook de landelijke media pakken het Rampjaar op. In september komt de NPO met een zevendelige docuserie over het Rampjaar. De landelijke Maand van de Geschiedenis in oktober, met honderden deelnemende organisaties, heeft als thema ‘Wat een Ramp’ gekozen. En komend voorjaar staat de Dag van het Kasteel in het teken van het thema ‘Een ramp is van alle tijden’. Heel veel kastelen hebben het Rampjaar niet overleefd. 

“Hopelijk gooit corona bij onze plannen geen roet in het eten”, verzucht Feis, die vertelt dat deelname van het Platform aan de Vakantiebeurs en de Fiets- en Wandelbeurs helaas is gecancelled. “Toch zijn we hoopvol gestemd. In het Rampjaar speelden de waterlinies en vestingsteden een cruciale rol, en daar zijn nog veel sporen van het Rampjaar te vinden zoals de ruïnes van die verwoeste kastelen. Elke Nederlander kan die plekken bezoeken, wandelend per fiets of per boot. Je kunt er een spannend gezinsuitje van maken. Dus herdenk het Rampjaar, ontdek de vestingsteden”, aldus Feis.