Johan Koekkoek neemt afscheid van Altenatuur: ‘Ik tel mijn zegeningen’

REGIO • Idealisme en realisme proberen elkaar in het interview met Johan Koekkoek steeds in balans te houden. 

De ene keer slaat de balans door naar het idealisme en vertelt hij over de heerlijkste boontjes die hij toch niet meer wil eten, omdat ze geteeld zijn met veredeld zaad. Om een volgend moment weer te vertellen over zijn zegeningen na 40 jaar secretaris bij natuurvereniging Altenatuur. Het vruchtbaar functioneren van mens en dier in Gods goede schepping. Dat is waar Johan Koekkoek zich al een leven lang voor inzet. 

Als biologieleraar op het Altena College, als medeoprichter van het kringloopcentrum in Almkerk, maar meer nog als secretaris van natuurvereniging Altenatuur. 

Niet in geld uit te drukken
“Pas las ik het boek ‘De Tirannie van de Verdienste’ van de filosoof Michael Sandel. Hij schrijft over de meritocratie en hoe we onze verdiensten alleen nog maar uitdrukken in geld. Terwijl voor mij de essentie van het secretariaat van Altenatuur de zegeningen zijn die niet in geld zijn uit te drukken. Ik kom zelf uit een middenklasse milieu. Wij hadden thuis nooit zoveel geld. Toch mocht ik gaan studeren, nadat mijn moeder een erfenis had gekregen. Bij ons thuis werden onze zegeningen geteld. Niet de financiële zegeningen, maar gewoon door de warme sfeer in de keuken die mijn vader van zijn werk mee naar huis nam. Die sfeer wil ik vasthouden.”

Als voorbeeld van de zegeningen vertelt hij over het nieuwste project van Altenatuur: strokenteelt in de Struikwaard. 

“We zijn vorig jaar begonnen met 23 mensen die langs de Maasdijk wonen met strokenteelt met aardappelen. Iedereen heeft zijn eigen aardappelen geraapt, dat geeft me moed dat het echt iets wordt. Hoe iedereen heeft meegedaan en meedenkt over meer gewassen om volgend jaar te telen, zoals koolsoorten, bloemen, sperziebonen. En graan, dat molenaar Sven Verbeek tot patrijzenmeel kan malen. Dat we zo vruchtbaar samenwerken in Gods schepping.” 

Met hetzelfde idealisme sloot hij zich 40 jaar geleden aan bij de natuurvereniging in oprichting. Het was in ‘t Verlaat op initiatief van welzijnswerker Ton Krootjes en Johan Koekkoek wilde alles doen, behalve het secretariaat. Toch heeft hij op enig moment ja gezegd tegen het secretariaat, niet wetende dat hij het 40 jaar zou volhouden. In de beginjaren houdt Altenatuur maandelijks natuurexcursies. 

Pompveld zelfs onbekend
Niet in het Land van Heusden en Altena, omdat ze toen zelf de natuurgebieden in de streek nog niet kende. Zelfs het Pompveld was onbekend. Van de eerste initiatieven voor een beter beheer van de schepping, zoals de oprichting van het kringloopcentrum, de milieuparkjes en het inzamelen van plastic, nemen overheden volgens Johan tegen heug en meug kennis.

Ook contacten met boeren verlopen niet altijd gesmeerd.

“Ik ben ook wel boos geweest op de boeren, nu niet meer. Ook zij zitten gevangen in het systeem. Juist nu staan we op de drempel van een transitie in de landbouw, dat zijn uitdagende processen. In De Campus aan de Laagt wordt nu gewerkt aan pixellandbouw en autonome akkers met lerende robots. Straks kunnen de robots de akkers oprijden voor een goede oogst. Zelfs Rem Koolhaas, die een landbouwexpositie inrichtte in het Guggenheim Museum in New York, is op De Campus komen kijken bij die robot.”

Biodiversiteit
Toch is ook hier niet alles goud dat er blinkt. 

“Op een proefveldje voor die robots werden boontjes ingezaaid, helaas niet van biologisch, maar van veredeld zaad. Dat is zodanig bewerkt dat daar al het gif inzit om insecten te bestrijden. Als een insect op zo’n boontje gaat zitten, valt hij dood neer. Boeren hoeven zo niet meer te spuiten. Die boontjes zagen er prachtig uit en ze waren heerlijk. Toch wil ik ze niet meer eten en maak ik me zorgen over de biodiversiteit. Bijen worden met uitsterven bedreigd en moeten worden geïmporteerd om gewassen te bestuiven.”

Toch sluit Johan Koekkoek 40 jaar Altenatuur niet af in mineur. Trots somt hij de natuurgebieden op, waar de natuurvereniging zich voor heeft ingezet. Het Pompveld, de Wijde Alm, de Struikwaard, het griendje van Bellemakers, de Zevenbansche Boezem. 

Successen
Terugkijkend denkt hij vooral aan de successen van Altenatuur. “Ik tel mijn zegeningen, één voor één.”

Op donderdag 22 oktober wordt vanwege corona in een klein gezelschap officieel afscheid genomen van Johan Koekkoek als secretaris, zijn laatste bestuursvergadering heeft hij dan al achter de rug. Bij zijn afscheid wordt tevens het jubileumboek ‘Biodiversiteit in kaart, de rijke natuur van Altena’ aangeboden aan de gemeente Altena.