Poëzie van Amy van Beem voor verzetsheld Thijs

RIJSWIJK • Amy van Beem (74) was diep geroerd toen ze vorig jaar het oorlogsgraf van haar neef Thijs van Ommeren in Zoelen bezocht. Zijn verzetsdaden waren haar onbekend, maar inspireerden haar tot het schrijven van een gedicht.

Kies voor poëzie, niet voor oorlog", zo sprak kunstenaar Alaa Minawi vorige week zondag bij de presentatie van het beeld 'Waiting for it to end....' op het Biesbosch Museumeiland. De nog jonge verzetsstrijder Thijs van Ommeren wachtte juist tevergeefs op het einde van de oorlog.

"Hij hielp onderduikers aan distributiebonnen en hield een Joodse onderduiker verstopt in de kerk. Ook bracht hij piloten de rivier over tijdens enkele crossings", zo vertelt Amy thuis aan haar keukentafel. "Maar oktober 1944 is hij opgepakt en op 14 november is hij als vergelding gefusilleerd in Renswoude."

Thijs was de jongste zoon van een tante van Amy.

Logeren
"Ze was een zus van mijn moeder en zij heeft me verteld dat ik de naam Thijs zou krijgen als ik een jongetje was geweest. Ik ben op 6 april 1945 geboren; op 4 april zou Thijs 20 jaar zijn geworden, ik heb mijn neef dus nooit gekend. Mijn ouders woonden in Oudendijk, maar in mijn jeugd heb ik heel veel gelogeerd bij mijn tante en later mijn nicht Greet. Tijdens de watersnood in 1953 zijn we nog zes weken geëvacueerd naar Zoelen. Daar heb ik goede herinneringen aan, toch werd nooit over Thijs gesproken. Ik wist dus helemaal niets over zijn verzetsdaden. Ook mijn moeder had alleen maar verteld dat Thijs in het verzet had gezeten en dat hij was gefusilleerd."

Haar speurtocht naar het verzetswerk van haar neef Thijs kwam voort uit een oproep tijdens het Werkendams dichterspodium in 2019.

"We werden gevraagd een bevrijdingsgedicht te maken en toen moest ik aan mijn neef denken. Zo heb ik zijn graf bezocht in Zoelen, maar ook de plaats waar hij in Renswoude is gefusilleerd. Informatie over zijn verzetsdaden vond ik op een website van oorlogsslachtoffers in de Betuwe, ik was overweldigd door wat hij allemaal had gedaan. Ook mijn broer wist daar niets van. Daarna heb ik het gedicht gemaakt voor Thijs, ik was zo geraakt door zijn verzetswerk dat ik niet zomaar een gedicht wilde schrijven. Eerst in het klad, totdat ik een goede basis had. Vorig jaar heb ik het voorgedragen op het dichterspodium. Iedereen spoorde me aan meer te doen met het gedicht en zo staat het nu op de website bij zijn verhaal. Ook is het gepubliceerd in de Fruitbode die in de Betuwe verschijnt. Mooi al die reacties, daarmee was voor mij de cirkel rond."

Het gedicht:

Thijs 1925-1944

Thijs, een veelbelovend leven wreed in de knop gebroken. Thijs, een knappe MTS-scholier als gijzelaar door vijand doodgeschoten

Thijs, de aanbeden benjamin, is overleden. Frits, de broer, moet in zijn voetspoor treden. Een zware last, die Frits zijn leven lang zal dragen.

Zijn moeder en mijn moeder, twee zussen, verenigd in verdriet. De één haar zoon verloren aan de dood, de ander met nieuw leven in haar schoot.

De "stille omgang" op 4 mei rijt steeds de wonden open, het graf, een oorlogsmonument, dat zie je al van ver.

Twee stenen telt het graf. een grote en een kleine. De grote staande steen, de slotzin in de steen gehouwen: "Den Vaderland ghetrouwe…"

De kleine steen die ligt er vóór en is een eerbetoon aan deze dapp're Zoelse zoon. De tekst daarop die lees ik voor:

"In dankbare herinnering aan onze vriend THIJS In den strijd tegen de verdrukker De onderduikers van Zoelen"

Een eenvoudig houten kruis markeert de executieplek. Vijf namen telt het kruis van hen die vielen voor ons vaderland.