Terugblik op ruilverkaveling in tijdschrift historische kring Bommelerwaard

REGIO • De nieuwe Tussen de Voorn en Loevestein, het tijdschrift van de Historische Kring Bommelerwaard, is gereed voor verzending aan de honderden leden. Er staat onder andere een uitgebreid artikel in over de ruilverkaveling die het landschap aangrijpend veranderde.

Jaargang 55, nummer 166 maar ondanks die leeftijd ziet het blad er sprankelender uit dan ooit. Sinds kort vernieuwd, iets kleiner formaat, steviger papier, echte krantengeur, prettige opmaak en mooie kleurenfoto's binnenin. Dat is dan nog maar de vorm. De inhoud is verplichte lectuur voor eenieder die de Bommelerwaard een goed hart toedraagt.

Rigoureus
Deze keer met een lang verhaal over de ruilverkaveling die het landschap ingrijpend veranderde. Het is geschreven door emeritus-hoogleraar en lid van de redactie Piet H. Nienhuis, goed gedocumenteerd, een lange opsomming van feiten en gebeurtenissen zoals: 'Kleine kavels werden bij elkaar geveegd tot grotere percelen, gras- en zandwegen werden verhard of opgeheven nieuwe wegen ontsloten het veld (…) Landbouwbelangen in heringerichte komgebieden gingen boven behoud van natuur en landschap. (…) De graslanden in de kommen zijn rigoureus verkaveld en worden doorsneden door kaarsrechte wegen zoals de Veilingweg, de Drielse Veldweg en loodrecht daarop de Kooiheuvelweg en de Oosterbroekweg naar de Laarstraat met strakke rijen bomen, een kamerlandschap.'

Kassencomplexen
Zo saai, oordeelt de beschouwer. Alles veranderde, er ontstond een glazen stad, vooral langs de Waal tussen Zaltbommel en Brakel en langs de Afgedamde Maas. 'De massieve kascomplexen hebben landschappelijk gezien een zeer negatief imago. De zichtbaarheid vanaf de bandijken is groot, camouflerende beplanting ontbreekt.'

Niet grondgebonden
Het had allemaal trouwens heel anders gekund valt uit het verhaal op te maken: 'Want daar komt bij dat de kassen vooral op de goede zavelige gronden langs de rivier zijn neergezet terwijl de producten die in de megakassen verbouwd worden al lang niet meer grondgebonden zijn en overal gekweekt kunnen worden.'

Huisarts Van de Beek
Nienhuis haalt de 'scherpe reactie' aan van huisarts Ab van de Beek in Brakel over het landschap dat bedorven raakte. Hij ging de gemeentepolitiek in en behaalde in één keer drie van de zeven raadszetels. Bijna vier zetels zelfs en als dat gebeurd was had het landschap van nu er wel eens heel anders kunnen uitzien. Van de Beek maakte overigens mee dat het 'syndroom van Brakel een keerpunt werd in het denken over dijkverzwaring en het omgaan met de belangen van de burgers.' Dat was voor hem een schrale troost.

Carillon
In het nieuwste nummer van Tussen de Voorn en Loevestein ook indrukwekkend veel feiten en weetjes over het carillon in de Gasthuistoren en het mysterie van het klokje dat verdween, omschreven als een 'cultureel-historische moord'. Schrijver Jo Jongen vindt het onbegrijpelijk dat enkele klokken in particuliere handen raakten – misschien alsnog aanleiding voor een onderzoek.

Tussen de Voorn en Loevestein is ook te koop bij Bruna.