Kunst op z'n kop zetten

BOMMELERWAARD • Kunst is niet alleen mooie dingen maken en verkopen, hoewel daar alle aandacht naar uitgaat. Projectruimte PUBLIEK wil dit juist op z'n kop zetten.

"Kunst hoeft helemaal niet mooi te zijn," zegt initiatiefnemer en kunstenaar Jeroen Stijlaart, "laat staan commercieel. Minstens zo interessant is wat er aan het eindproduct vooraf gaat, de probeersels, het onaffe werk, de overblijfsels, kortom het creatieve proces. Dat legt ook de inhoud van het kunstenaarschap bloot."

Om die reden heeft Stijlaart met collega-kunstenaar en fotograaf Sven Knöptels het project Maison PUBLIEK opgezet, een andere loot aan de stam van Projectruimte PUBLIEK, naast Locatie PUBLIEK (zie Het Kontakt van 30 mei) en Dialoog PUBLIEK (dat de volgende keer in deze artikelenserie aan bod komt).

Atelierruimte en expositieruimte

Het idee van Maison Publiek is dat een kunstenaar van buiten de Bommelerwaard, gedurende een maand in Zaltbommel een atelierruimte en een expositieruimte van elk circa 25 vierkante meter ter beschikking krijgt. Ook voor onderdak en eten/drinken wordt gezorgd. "De kunstenaar is zo vrijgesteld om zich geheel te wijden aan het maken van kunst," licht Knöptels toe. "En door werken, slapen en eten op één plek te concentreren wordt de directe, voor de kunstenaar onbekende omgeving – in dit geval Zaltbommel en ommelanden – bepalend voor en verweven met het creatieve proces. De omgeving laat zo haar sporen na in het werk dat gemaakt wordt."

'Resultaat'

Dit is vergelijkbaar met de praktijk van 'Artist in Residence', met dit verschil dat bij Maison PUBLIEK het atelier op huiskamerformaat op gezette tijden is opengesteld voor het publiek. Dat kan dan de kunstenaar aan het werk zien – het maakproces, het materiaalgebruik, de techniek, het inhoudelijke verhaal – en daarover met de kunstenaar in gesprek gaan.

Een ander verschil is dat de maand werk niet perse een of meer afgeronde kunstwerken hoeft op te leveren, maar wel een tentoonstelling van het onderzoek dat gedaan is, wat er dan ook uitgekomen is. Het gaat immers om kunst als proces. Van de deelnemende kunstenaar wordt verwacht dat zij/hij over dit proces ook een publieke lezing geeft.

Drie kunstenaars

Na een maand verlaat de kunstenaar het atelier en maakt plaats voor een volgende kunstenaar van een heel andere kunstdiscipline die op soortgelijke wijze aan het werk gaat. Intussen is de aanpalende expositieruimte gevuld met het 'resultaat' van de eerste kunstenaar. In totaal worden zo drie kunstenaars uitgenodigd, gedurende bij elkaar vier maanden.

Sven Knöptels is de reisgenoot van de deelnemende kunstenaars, fungeert als klankbord en 'sparring partner' en legt in een publicabel dagboek het proces vast.

Humor

Wat kunnen we verwachten van dit experiment? Zoiets als de pindakaasvloer van Wim T. Schippers? Of de aan elkaar geknopte lakens uit het raam waarmee de Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan de kunstwereld opschudde? Of De verdwenen kunstwerken van Willem de Ridder, gesymboliseerd door wit geschilderde schroefjes en barsten in de muur?

"Hopelijk valt er inderdaad ook het nodige te lachen," roepen Stijlaart en Knöptels in koor, "hedendaagse kunst is vaak zo serieus en gespeend van humor. De hoogmis van de kunst voltrekt zich veelal in gewijde ernst. Daardoor voelen veel mensen zich ook buitengesloten. Een beetje ondermijning van de kunstwereld kan dus helemaal geen kwaad. Dan komt er tenminste een zo direct mogelijke dialoog tot stand tussen kunstenaar en publiek. En dat is onze belangrijkste doelstelling."

Philippe van Heusden

OPROEP

Projectruimte PUBLIEK (PP) zoekt vrijwilligers die het publiek willen ontvangen en begeleiden bij Maison PUBLIEK tijdens het Kunst & Cultuurfestival in de maanden juni t/m september 2019. Heb je hart voor hedendaagse kunst en ben je gastvrij en publieksgericht, meld je dan aan bij PP via e-mail:
projectruimtepubliek@gmail.com