Deltaplan: alle hens aan dek voor aanpassing aan ander klimaat

REGIO • De landelijke media meldden het deze maand: als gevolg van de klimaatverandering is het aantal natuurrampen in de afgelopen twintig jaar verdubbeld. In de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden vallen de gevolgen nóg mee, maar actie is geboden. Twee klimaatkoplopers aan het woord.

Lidwien Reyn is voor onze regio ‘kwartiermaker klimaatadaptatie’, in dienst van het Rijk. Ze legt uit: “Het is mijn rol organisaties in de regio met elkaar te verbinden en samen te laten werken om iets aan het veranderende klimaat te doen. Ik nodig mensen aan tafel om de dialoog aan te gaan. Dit zijn onder andere agrariërs, mensen van natuurorganisaties en uit het onderwijs, ambtenaren, ondernemers en beleidsmakers bij woningcorporaties. Ook leerlingen zullen we vragen aan te sluiten.”

“We gaan in gesprek over vragen als: Wat betekent het veranderende klimaat voor onze badkuip? Welke risico’s lopen we? Hoe kijken we naar wateroverlast, hitte en droogte? Het gaat erom dat we ons bewust zijn van de keuzes die we hebben en nagaan hoe we onszelf tegen de gevolgen kunnen wapenen.”

Niet alleen
Samenwerking is belangrijk, benadrukt Lidwien. “Burgers kunnen een regenton neerzetten, in periodes van droogte zuinig aandoen met water, kijken of de buurvrouw van 83 wel genoeg water drinkt. Maar zelfs als alle burgers iets doen, dan ben je er nog niet. Als organisaties moeten we samenwerken. De burger moet kunnen zien: ik doe dit niet alleen. Maar de verbinding ontstaat niet vanzelf. Om het op regionaal niveau te tillen, is er iets extra’s nodig.”

Gevoel van urgentie
Ton Schüller is bestuurslid van BlauwZaam, een regionaal platform van onder andere ondernemers en overheidsinstellingen die samenwerken aan duurzaamheid. BlauwZaam vroeg de leden naar hun gevoel van urgentie als het gaat over het veranderende klimaat. Ton: “Daaruit bleek dat ondernemers zich hierover nog niet erg druk maken. Daar schrokken we van, want je hebt het over mensen die zijn aangesloten bij een stichting die staat voor duurzaamheid. We wilden het onderwerp beter zichtbaar maken. Ook wisten we dat de regio van de overheid de opdracht heeft gekregen in gesprek te gaan over het onderwerp, tijdens zogenaamde risicodialogen. Daarom besloten we een symposium te organiseren over klimaatadaptatie.”

Stresstest
Ton en Lidwien spelen een voortrekkersrol bij de organisatie van het symposium van BlauwZaam. Dat de noodzaak om het over het onderwerp te hebben groot is, bleek uit de zogenaamde stresstest die de overheid liet uitvoeren.

Bodemdaling
Lidwien: “Uit die test bleek dat deze regio vaker te maken zal krijgen met periodes van droogte, met verzilting van de grond als gevolg, en dat er een overstromingsrisico is. Verder heeft de regio te maken met bodemdaling. Ook zal er in de regio vaker sprake zijn van wateroverlast. In de Drechtsteden lopen tijdens hoosbuien al kelders onder. Als je het heel somber ziet kun je vragen: hoe lang is het nog mogelijk hier te blijven wonen, gezien de stijging van water en de daling van de bodem. Maar er wordt al geëxperimenteerd met oplossingen, zoals drukdrainage, een pilot van BlauwZaam.”

Symposium verplaatst
Het tiende symposium van BlauwZaam zou plaatsvinden op donderdag 29 oktober, maar zoals bij veel plannen strooide COVID-19 roet in het eten. Het wordt nu verplaatst naar maart. Mogelijk wordt het een hybride activiteit, dus met een (kleinschalige) fysieke bijeenkomst en de mogelijkheid om via een internetverbinding mee te praten en/of luisteren. Toch gebeurt er op 29 oktober al wel iets belangrijks. Lidwien: “De noordelijke Drechtsteden, de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Waterschap Rivierenland en de provincies Zuid-Holland en Utrecht ondertekenen een ambitiestatement waarin zij beloven de handen ineen te slaan om klimaatverandering aan te pakken.”

Geld uit Deltafonds
Bovengenoemde bestuurders zullen ook via een internetverbinding bespreken wat ze moeten en willen gaan doen op het gebied van klimaatadaptatie en zullen overleggen over de risicodialogen. De ideeën die uit de dialogen naar voren komen, worden benut voor het opstellen van een strategie. Het Rijk zal vanuit het Deltafonds meebetalen aan de maatregelen die de regio gaat nemen. Landelijk is er in de periode 2020-2033 circa 17,9 miljard euro beschikbaar.

Werkplaatsen
“Er zijn vier werkplaatsen waar we de risicodialogen voeren”, vertelt Lidwien. “De werkplaatsen gaan over: verstedelijking en gezonde leefomgeving, landbouw en natuur, recreatie en landschap en vitale objecten en infrastructuur. Bij dat laatste gaat het onder meer over de vraag: hoe kun je op een klimaatbestendige manier bouwen? In de provincie Zuid-Holland heb je een Convenant Klimaatbestendig bouwen. Wie weet komt er uit de risicodialogen dat we daarbij aansluiten.”

Koploper worden
BlauwZaam zit ondertussen niet stil. Ton: “We doen al diverse projecten op het gebied van klimaatadaptatie. Voorbeelden zijn de al genoemde pilot met drukdrainage en het opzetten van klimaatbestendige groenbestekken. Voor BlauwZaam is het een doelstelling om als regio koploper te worden op het gebied van klimaatadaptatie.”

Staaltje van vernuft
Lidwien: “BlauwZaam loopt iets sneller dan de overheden, wij laten ons daar graag door inspireren. Deze regio heeft een rijk verleden als het gaat over leven met water. Het eerste waterschap van Nederland is in deze regio opgezet en het watermanagement in Kinderdijk is een staaltje van vernuft.”

Klimaatadaptatie in de polder
Het klimaat verandert: de mens moet zich aanpassen. Hoe doen we dat in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden (AV)? De serie ‘klimaatadaptatie in de polder’ laat koplopers aan het woord, mensen die al stappen zetten op weg naar een andere manier van leven en/of ondernemen. Van het plaatsen van een regenton tot verhogen van het waterpeil, van minder vlees eten tot zonnepanelen op je stal. Onze regio is op weg. Kan de AV een voorbeeldfunctie krijgen?