Anja en Daniëlla brengen 'ode aan de molenaars'

KINDERDIJK • Fotografe Daniëlla de Haan en molenaar Anja Noorlander uit Kinderdijk zitten een jaar lang op de huid van molenaars, voor hun project 'ode aan de molenaars'.

Daniëlla heeft vanuit haar keuken uitzicht op het rietland en de negentien molens van het werelderfgoed. In juni 2014 studeerde ze af aan de fotoacademie. Voor een studieproject maakte ze portretten van molenaars. Toen leerde ze Anja kennen, molenbewoner en de eerste vrouwelijke molenaar van Kinderdijk. Ruim drie jaar geleden zocht Daniëlla opnieuw contact met Anja. Want ze heeft een zwak voor mensen met een passie.

Over de passie van molenaars zegt Daniëlla: "Ik snap wel dat een molenaar zijn ambacht wil ademen, dat hij het afzien erbij wil nemen. Een molen is niet alleen een huis, het is een machine waar je in zit. Het blijft een gevaarlijk ding, je moet er verstand van hebben."

Mediamoe
Aanvankelijk wilde ze van elke Kinderdijkse molen de bewoner laten zien, maar een aantal molenbewoners is mediamoe geworden. "Ze maken al zo vaak mee dat mensen langslopen en foto's maken. Ik vertelde Anja wat ik wilde en dat ik ook de verhalen erbij wilde."
Anja reageerde meteen enthousiast. Anja: "Ik merk dat er heel veel aandacht is voor molens. Maar voor molenaars eigenlijk helemaal niet, terwijl hun beroep in 2017 door Unesco is uitgeroepen tot immaterieel erfgoed." De molenbewoonster boorde haar netwerk aan. Binnen de kortste keren stond Daniëlla met haar camera bij Anja's vrienden in hun molens.

Vooraf maakten ze samen een selectie. Daniëlla: "We wilden bijvoorbeeld een gezin, een molenaar alleen, een oudere eigenzinnige molenaar. Er moet wel een verhaal in zitten. We kozen onder andere molenaar Thijs in de 'Vlietmolen' in Lexmond, Theo in Gorinchem, Petra en Arie in Kinderdijk en Marc op de 'Oostmolen' in Gorinchem."

Mooie momenten
Ze legde al veel mooie momenten vast, van molenaar Thijs die met engelengeduld op elk tandwieltje in zijn molen bijenwas smeert, van molenaar Theo die zich verkleedt als Sinterklaas, van het wekelijkse bezoek van uitgevlogen kinderen, gezellig bijeen in de kleine keuken. Anja: "We hebben ook leuke plaatjes van een gezin dat appels plukt op het molenerf. En ook gewoon dat er een groepje mannen bij iemand op de koffie zit; dat zijn dan allemaal molenaars."

Kop in de wind
Ze willen de diepte in, zegt Anja. Daarvoor is wel geduld nodig, ook bij de interviews. "Molenaars praten heel graag over hun molen en al hun voorgangers en hoe goed die waren. Ze willen het niet over zichzelf hebben; ik moet dat los zien te peuteren. De ervaring leert dat Daniëlla en ik het best afzonderlijk van elkaar kunnen gaan. Ik wil van de molenaars horen: wat houdt leven op een molen nou in, wat maakt jou molenaar, waarom sta jij zo graag met je kop in de wind? Met storm je kind uit school halen en 2 kilometer over de kade lopen omdat je niet meer kan fietsen door de wind, dat je altijd bezig bent in en om de molen, dat willen we heel graag laten zien."

Ontberingen
Daniëlla: "Helaas hebben we sinds de start van ons project nog geen echt winterweer gehad. We willen nog graag sneeuw, regen en storm. Er moeten ontberingen bij." Een andere wens is het fotograferen van een verjaardagsfeestje. "Ik wil wel eens zien hoe dat allemaal in zo'n molen bij elkaar zit."

Iets langzamer
Af en toe krijgt Daniëlla een WhatsAppje van een molenaar: 'Ik ga nu hooien' of 'ik ga mijn bootje op het droge halen'. "Dan rij ik erheen met mijn camera." In het contact met haar 'modellen' is het zoeken naar een evenwicht. "Je wilt een band opbouwen met mensen, maar het mag niet te intiem worden, want dan zien ze je niet meer als fotograaf. Maar als ik teveel afstand heb, dan laten ze niet zien wat ik wil zien. Ik hou niet van ensceneren, zou nooit zeggen: ga daar even staan. Hoogstens: kun je het iets langzamer doen. Het gebeurt allemaal in een heel kleine ruimte, vaak heel donker. Maar ik hou niet van flitsen en lampen meenemen, dus het is vaak: adem in, camera heel stil houden en klikken."

Expositie en boek
De serie verhalen en foto's moet uitmonden in een boek. Anja: "We hebben in februari 2018 al geëxposeerd in Katendrecht, tijdens de fotoweek in Rotterdam. We hopen dat er nog wat andere exposities komen. Op Instagram, onder 'ode aan de molenaars', en in de Gildebrief, een vakblad voor molenaars, is 'the making of' te volgen."

Ze zijn al meer dan een jaar bezig. Daniëlla: "Ik denk dat we binnenkort moeten zeggen: hier houden we het bij. Maar ik wil Anja zelf ook nog wel vastleggen." Daniëlla wil het boek het liefst zelf uitgeven. "Misschien met crowdfunding. Over een jaar moet er wel iets zijn. Misschien is het project dan nog niet af, wie weet wordt het wel een serie boeken."

Passie
Daniëlla: "Het zou het mooist zijn als we straks een boek kunnen neerleggen met verhalen waar je in kunt kruipen, in tekst en beeld. Zodat de lezer zelf ook voelt: dat is die passie dus, met afzien en prachtige momenten."

Zie hierbij ook een aantal foto's van Daniëlla voor 'Ode aan de molenaars'.