Boer Nils den Besten wil maatschappelijke discussie over stikstof

BRANDWIJK • Boer Nils den Besten uit Brandwijk vindt dat we in Nederland eindelijk eens keuzes moeten gaan maken als het gaat om de stikstofproblematiek.

Den Besten is ook boerenbestuurder bij Friesland Campina en runt samen met Marieke Kok adviesbureau Know Why. Hij constateert dat we in ons volle land al dertig jaar weten dat we keuzes moeten maken.

Moedige keuzes
"We willen meer vliegen, meer autorijden, meer bouwen, de grootste haven van Europa en ook landbouw hebben en 162 natura 2000 gebieden waarvan er 118 zijn aangewezen als stikstofgevoelig. Dit gaat schuren. Continu zijn er trucs bedacht, nu moeten we moedige keuzes maken die pijn gaan doen. Dat vinden politici lastig. Ieder kabinet heeft het vooruit geschoven." 

De agrarische sector heeft al veel gedaan, stelt hij. "De landbouw heeft 69 procent stikstof gereduceerd. Daarmee hebben we het kunnen rekken. Maar nu zijn de makkelijke oplossingen over."

Balans vinden
Halvering van de landbouw, zoals Tjeerd de Groot (D66) voorstelt, is een deeloplossing volgens Den Besten. "Want wat doen we als over een aantal jaren de luchtvaart en het aantal huizen zoveel is gegroeid dat die ruimte weer opgesoupeerd is? De vraag is: hoe willen we de balans vinden? Het gesprek daarover is teveel uit de weg gegaan."

Verwende kinderen
We zijn in Nederland ambitieus, constateert Den Besten. "We willen goed met het milieu omgaan, maar ook vaak vliegen. We willen natuurgebieden hebben, maar ook intensieve landbouw. Misschien zijn we wel verwende kinderen die alles maar willen. De een zegt: moeten we allemaal wel willen vliegen? De ander: moeten we zoveel natuurgebieden willen hebben? Iedereen praat vanuit het eigen perspectief."

Landbouw of huizen
Volgens de Brandwijkse boer is de politiek nu aan zet. "In een democratie zou de politiek dingen moeten doen die een individu niet kan. Tjeerd de Groot zegt: als ik moet kiezen tussen landbouw of huizen, dan kies ik voor huizen. Hij heeft gewoon door dat zijn kiezers vooral in de stad zitten. Dat is geen dienend leiderschap. Het is contraproductief."

De houding van sommige politici vindt Den Besten polariserend. "Als de tegenpartij roept: de helft moet eraf, dan wordt het een gevecht. We zijn er een strijd van aan het maken, dat is contraproductief."

Perspectief
Den Besten kent zijn vakgenoten als bereidwillig. "Als iedereen oplossingsgericht aan tafel zit, dan zal de landbouw dat ook zijn. Nu zijn boeren er zat van. We hebben altijd perspectief gehad, maar nu moeten we maatregelen nemen zonder dat er perspectief tegenover staat. We willen best iets doen, maar er moet wel toekomst zijn. Wat is mijn toekomst als we ons bedrijf moeten halveren?"

Pijn verdelen
Hij weet zeker dat boeren bereid zijn mee te denken over oplossingen. "Als we ten minste ook andere zaken ter discussie durven stellen. We moeten de pijn verdelen. Het is tijd voor een brede maatschappelijke discussie. Wat voor Nederland willen we zijn? Ik denk dat we onszelf moeten afvragen: willen we bijvoorbeeld wel een internationale hub hebben op Schiphol? Als we ook onze mobiliteit, de functie van de Rotterdamse haven en de versnelde transitie naar elektrisch of waterstof rijden erbij betrekken, dan willen boeren ook hun verantwoordelijkheid nemen."

Proefbedrijven
Er zijn kansen, denkt Den Besten. "Volgende week hebben we een conferentie met proefbedrijven. We gaan dan resultaten delen. In twee jaar hebben we 22 procent stikstof gereduceerd, met name door mest te verdunnen met water."

Hij noemt nog een ander punt: "Er is een behoorlijke vergrijzing gaande in de landbouw. De komende jaren stopt een heel aantal boeren. Als pragmaticus zegt ik: daar liggen oplossingen om in het kader van vrijwilligheid de productie te beperken. Misschien vermindert die zelfs autonoom al."

Discussie
"Het is de taak van het kabinet om de discussie te leiden. Dat kan één sector niet in zijn eentje doen. Bovendien: nu is het stikstof, straks is het CO2. We hebben nu het momentum om dat lastige gesprek aan te gaan. We moeten nu een maatschappelijke discussie voeren." 

Zie Het Kontakt van donderdag 10 oktober voor meer reacties uit de regio en van de provincie: 'Verandering is in het eigen belang'.