Drie griffiers met pensioen: 'We zijn achtergrondfiguren'

VIJFHEERENLANDEN Ze deden hun werk vaak in de anonimiteit, maar waren wel een onmisbare schakel tussen raad en ambtelijk apparaat. Altijd pietje-precies. Vaak moesten ze raadsleden behoeden voor bekende valkuilen. Ook niet onbelangrijk: de raadsgriffiers van Leerdam, Vianen en Zederik leverden een stevige bijdrage in aanloop naar de herindeling van de Vijfheerenlanden.

De start van de nieuwe fusiegemeente per 1 januari 2019 betekent voor Balth de Winter (Leerdam), Kees Steehouwer (Vianen) en Floor de Lange (Zederik) tevens het eind van een jarenlange carrière bij de gemeente, en de laatste jaren: in dienst van de gemeenteraad. Toevallig of niet: binnen een periode van vijf maanden bereiken ze alle drie de pensioengerechtigde leeftijd.

Floor de Lange werd in november 66. Hij heeft die laatste weekjes van 2018 uit solidariteit er nog maar eventjes aan vastgeplakt. Balth de Winter wordt 66 in februari en Kees Steehouwer volgt in maart. "Het grote voordeel dat we nu met pensioen gaan is dat wij nooit onze plek in de organisatie hebben hoeven te bevechten", zegt Steehouwer.

Achtergrondfiguren
Raadsgriffiers staan raadsleden sinds de invoering van het duale systeem bij in hun taak als volksvertegenwoordiger en als controleur van het college. Kees Steehouwer: "Raadsgriffiers doen veel voorbereidend werk, dat niemand ziet. Wij hechten alle drie niet aan status. We zijn achtergrondfiguren en ik denk dat dat ook past bij een griffier. Die moet niet voorop lopen. Die loopt langszij om te kijken of alles goed blijft gaan."

"Maar we zijn wel een spin in het web", zegt Balth de Winter. "Iemand die tussen de organisatie en de raad opereert. Je bent aanspreekpunt voor de organisatie voor alles wat er politiek speelt. En andersom."

De Winter vergelijkt zijn functie met die van een poortwachter. "Je waakt uiteindelijk over de kwaliteit van de stukken. Als er zaken zijn waarin de raad meer zou moeten weten of waar de raad invloed op zou moeten hebben dan breng je de raad in beweging om die informatie ook daadwerkelijk in huis te halen." Raadsgriffiers moeten soms streng zijn, zegt De Winter: "De raad stuurt op hoofdlijnen. Dus raadsstukken moeten geen overbodige informatie bevatten. Raadsleden hebben het al druk genoeg. Die moet geen achttien pagina's lezen om te snappen waar het over gaat als het in drie pagina's ook kan."

Zorgvuldigheid houdt volgens Floor de Lange ook in dat besluitvorming helder moet zijn. "Raadsbesluiten moeten sporen met het raadsvoorstel. Als ik bij de aanlevering van de stukken zag: het klopt niet, dan liet ik het niet doorgaan. Wij hadden in Zederik een buitengewoon constructieve raad. Maar er werd wel heel kritisch naar de raadstukken gekeken. Als daar fouten in zaten, hadden we echt gelazer. En dan wordt er toch als eerste naar de griffier gekeken. Dat voelt dan zeer ongemakkelijk"

Kees Steehouwer: "Als de voorbereiding niet goed is, kan er 's avonds niet vergaderd worden. En als wij het goed gedaan hebben, kunnen wij tijdens de vergadering met onze armen over elkaar gaan zitten."

VHL Beraad
Samen met adviseur Dirk Louter waren De Winter, Steehouwer en De Lange de founding fathers van het Vijfheerenlanden Beraad, een overlegorgaan met daarin vertegenwoordigd raadsleden uit de drie gemeenten. Kees Steehouwer: "Het Beraad is in het leven geroepen omdat voorkomen moest worden dat de herindeling teveel een college-verhaal zou worden. De raden moesten het idee hebben dat ze volop meededen."

In het begin is er nog wel eens wat discussie geweest over wat nu precies de status was van het VHL Beraad. Steehouwer: "Mogen die nou besluiten nemen of moest men alleen besluiten voorkoken en moesten de raden uiteindelijk de besluiten bekrachtigen? Dat neemt niet weg dat er sinds juni 2016 in totaal twintig vergaderingen zijn geweest. Met volle tribunes en stevige debatten. De besluiten passeerden vervolgens de gemeenteraden, altijd als hamerstuk"

Gedoe
De raden van Leerdam, Vianen en Zederik waren bepaald niet saai. Balth de Winter: "Ik heb het meest genoten op momenten dat er gedoe, tumult en herrie was in de raad. Ik ben niet van dat zoetsappige. Ik houd ervan als er op het scherpst van de snede wordt gediscussieerd. Als raadsleden niet meer weten wat ze moeten doen." Kees Steehouwer: "Na afloop hadden wij in Vianen de gewoonte om nog even wat met elkaar te drinken. Dan kon de vergadering zo fel zijn geweest, maar na afloop in de kantine met een stukje worst, kaas en een borrel erbij zochten de grootste tegenstanders elkaar toch gewoon weer op."

Dick Aanen