Cees van der Vlist zwaait af als directeur Swek: ‘Ik was slechts een stip in de tijd’

KINDERDIJK • Cees van der Vlist maakt als directeur-bestuurder van Stichting Werelderfgoed Kinderdijk in 2021 plaats voor zijn opvolger. “Ik durf wel te zeggen dat ondanks de forse groei van het aantal bezoekers de overlast nu minder is dan acht jaar geleden.”  

Kinderdijk? Als zoveel rechtgeaarde Alblasserwaarders was Cees van der Vlist er nog maar zelden geweest voor hij in 2012 solliciteerde als directeur-bestuurder. Hij is er eerlijk over. “Nee, ik had niet zoveel met molens. Als ik onze vrienden uit Duitsland op bezoek had, liet ik ze zien. Maar voor ons zijn molens zo gewoon in het landschap, daar ga je niet speciaal voor naar Kinderdijk.” 

Tegelijkertijd zul je inmiddels maar weinig mensen die zich zo intensief met hart en ziel ingezet hebben voor het behoud en de promotie van het wereldberoemde molengebied. Van der Vlist ontkent dat niet, maar plaatst het wel in perspectief. “Ik vond het oprecht een eer om dit acht jaar te mogen doen. Al weet ik dat ik in die zevenhonderd jaar en al die jaren die nog gaan komen slechts een stip in de tijd ben. Ik mocht hier rentmeester zijn, het gebied een korte tijd beheren, en geef het volgend jaar door aan mijn opvolger.” 

Hij vervolgt: “In die tijd is mijn liefde voor het gebied gegroeid, vooral omdat ik gezien heb hoeveel mensen er met hart en ziel bij betrokken zijn. De molenaars, de machinisten van het gemaal, maar bijvoorbeeld ook de rietsnijders van Hoek die hier al zolang werken. Hun inzet en betrokkenheid heeft heel aanstekelijk gewerkt.”

Regelmatig het dorp in
Van begin af aan is duidelijk dat, hoewel zijn afscheid de aanleiding was, er op geen enkele manier te merken is dat Van der Vlist aan het afbouwen is. Vanaf de eerste zin spat de energie en de liefde voor het rentmeesterschap er vanaf. ‘Management by walking around’, daar vertelt hij onder meer over. 

Rondlopen om zo aanspreekbaar te zijn voor álle werknemers van de stichting, van de facilitair manager tot de parkeerwachter. “Dan hoor je verhalen die je anders niet ter ore komen. Ik ging ook regelmatig het dorp in, om een visje te halen of een voetbalwedstrijd te bezoeken. Zo verklein je op een eenvoudige manier de afstand en stappen mensen makkelijker op je af.”

Bewoners molens
Een handelwijze die hij vanaf zijn eerste werkdag heeft gehanteerd. Eén van de eerste punten op zijn te doen-lijst na zijn aanstelling als directeur-bestuurder van Stichting Werelderfgoed Kinderdijk was het persoonlijk bezoeken van alle bewoners van de molens. Een geste die, zo constateerde hij achter, hogelijk gewaardeerd werd. “Maar ze maakten ook wel duidelijk dat ik ze niks over molens hoefde komen te vertellen”, blikt hij met een brede lach terug. “Ze weten er veel en veel meer vanaf dan ik en ene Ceesie van der Vlist hadden ze daarvoor echt niet nodig.”

De logische vervolgvraag: welke capaciteiten had de Nieuwpoorter dan in huis om hem geschikt te maken voor deze leidinggevende functie? “De mix van ondernemerschap en bestuurlijke ervaring. Je moet zakelijk gebruik kunnen maken van kansen en door kunnen pakken, maar tegelijkertijd oog hebben voor politieke verhoudingen.” 

Wethouder
Die combinatie kon Van der Vlist de SWEK bieden. Hij bouwde vanuit Nieuwpoort een familiebedrijf op van woninginrichtingwinkels met inmiddels vestigingen door het hele land. Daarnaast was hij van begin af aan (landelijk) bestuurlijk actief op allerlei vlakken, zakelijk, maatschappelijk en politiek. Als wethouder leerde hij de politiek in de regio van binnenuit kennen.

“Daar heb ik heel veel van geleerd. In deze functie kwam dat goed van pas. Het Kinderdijkse werelderfgoed staat niet op zichzelf. Als bestuur moet je verantwoording afleggen aan de Unesco in Parijs, aan de landelijke overheid, aan Waterschap Rivierenland, aan de gemeentes Alblasserdam en Molenlanden, aan de bewoners van de molens, aan de inwoners van het dorp Kinderdijk; dat vergt heel veel overleg. De kunst is om het algemeen belang van Kinderdijk op de lange termijn in het oog te hebben en daarbij zoveel mogelijk rekening te houden met de individuele belangen van al die partijen.”

Beatrix
In die acht jaar maakte de Stichting Werelderfgoed Kinderdijk onder leiding van Cees van der Vlist een fase van professionalisering en uitbouw door; het aantal betalende bezoekers nam jaar op jaar toe en in 2019 maakte het Werelderfgoed een hoogtepunt mee toen prinses Beatrix het nieuwe entreegebouw officieel opende.

Bijzonder is dat Van der Vlist dit nu juist niet als eerste noemt. Hij wijst op een punt dat de band van de stichting met de Alblasserwaard onderstreept. “Eén van de zaken waar ik heel trots op ben is ons inkoopbeleid. Dat is heel kort en bondig: ‘Inkopen doen we zo dichtbij als mogelijk, mits economisch verantwoord.’ Meer is het niet. Daarom is de zelfstandigheid als stichting zo belangrijk.”

Slagerij Bouter
Hij vervolgt: “We hoeven geen ingewikkelde wegen als Europese aanbestedingen te bewandelen. Toen ik hier begon heb ik dit meteen opgepakt. Als ik nu de facturen zie en daarop voor het overgrote deel Alblasserwaardse bedrijven zie staan, dan glimlach ik. Bij de eerste barbecue voor het personeel waar ik bij was, hadden we in plaats van de Sligro slagerij Bouter uit Nieuw-Lekkerland het vlees laten leveren. De zoon van de slager zei bij het weggaan: ‘Ik moest u van mijn vader bedanken voor de klandizie.’” 

Hij valt even stil, is duidelijk geëmotioneerd. “Zo ben ik zelf ook opgevoed, uiteindelijk ben ik ook meer een heel gewone jongen van achter de toonbank. Dat we dit in een grote organisatie als de Stichting Werelderfgoed Kinderdijk ingevoerd hebben, dat vind ik het echt heel mooi. We hóren bij de streek, maken er al honderden jaren onderdeel vanuit. Die geschiedenis, die achtergrond moet en mag je nooit achter je laten.”

Overlast
Dat betekent ook een beleid voeren om te voorkomen dat de vele tienduizenden bezoekers niet voor overlast in met name Kinderdijk en Alblasserdam zorgen. Ook dat is iets wat Van der Vlist vanaf het begin oppakte. “Destijds zei ik: ‘Ik wil Kinderdijk blikvrij maken.’ Daar werd toen met ongeloof op gereageerd. Er werd toen geroepen om het asfalteren van een deel van het natuurgebied bij de molens om parkeerplekken te maken. Maar we zitten hier letterlijk naast een prachtige snelweg. Vervoer over het water, daar hebben we op ingezet.”

En met succes: waar de grote schepen met honderden bezoekers eerst afmeerden in Dordrecht, komen ze nu rechtstreeks naar Kinderdijk. “Dat scheelt zoveel touringcars over de dijk. Ik durf wel te zeggen dat ondanks de forse groei van het aantal bezoekers de overlast nu minder is dan acht jaar geleden. Wat niet wil zeggen dat we er geen aandacht meer voor hebben. Integendeel zelfs.” 

Leefbaarheid
Hij verwijst naar de ambitie van de stichting: ‘Het UNESCO werelderfgoed Kinderdijk wordt het eerste icoon in de wereld waar het ontwikkelen van de toeristische hotspot samengaat met verbeteren van de leefbaarheid, het behouden van de beleving, authenticiteit, rust en ruimte en het versterken van de natuur.’ “De lat ligt hoog, dat klopt, maar ik ben ervan overtuigd dat het mogelijk is.”