Gemeente Vijfheerenlanden wil meer grip op kosten jeugdzorg

VIJFHEERENLANDEN • Inzet van jeugdprofessionals of praktijkondersteuners (POH) GGZ ter ondersteuning van de huisartsen leidt tot minder verwijzingen naar de zwaardere zorg.

De gemeenten in Nederland zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg. De gedachte was dat de gemeente beter in staat zouden zijn om laagdrempelige, vroegtijdige en integrale hulp te bieden.

Het is de afgelopen jaren echter gebleken dat het lastig is voor gemeenten om de kosten in de hand te houden. Vijfheerenlanden heeft een actielijstje gemaakt om meer grip te krijgen op de kosten. 

"Maar bij het onderzoeken van de knelpunten in het proces en de mogelijke oorzaken van de oplopende kosten, blijkt hoe ingewikkeld het krachtenveld is", zei beleidsmedewerker Sascha Heijnen-Olthof donderdag tijdens het virtuele VHL Plein. "Er zijn meerdere verwijzers met elk hun eigen achtergrond, expertise, wetgeving en cultuur."

Huisartsen
Er kan veel geld worden bespaard wanneer minder vaak wordt doorverwezen naar specialistische GGZ-zorg. Uit onderzoek blijkt dat huisartsen vaak het zekere voor het onzekere nemen. Ze verwijzen gemakkelijk door naar een psychiater, evenals de huisarts een medicus en dus 'een evenknie'.

"Ook weten huisartsen vaak niet goed wat het sociaal team aan expertise in huis heeft", aldus Sascha Heijnen. 

Bovendien krijgen ze weinig tijd om een diagnose te stellen. De professionals van de drie sociale teams in de gemeente Vijfheerenlanden werken binnen de zogenaamde Jeugdmodule aan het verbeteren van de contacten met huisartsen en bieden zelf laagdrempelig ondersteuning aan kinderen/ jeugdigen in de huisartsenpraktijk.

Sociale teams
In Zederik en Leerdam werden de jeugdprofessionals vanuit de sociale teams al langere tijd ingezet.

Heijnen: "De positieve ervaringen naar een vermindering van verwijzingen hebben ertoe geleid dat we de jeugdmodule eind 2019 ook in Vianen hebben uitgerold. Het vergt een continue investering in de relatie met huisartsen om de inzet van waarde te laten zijn. De huisartsen weten de sociaal teams steeds beter te vinden. De effecten ervan zullen door goed monitoring en blijvende inzet inzichtelijk worden."

Uit een evaluatieonderzoek rond de inzet van de POH jeugd GGZ in de regio Rotterdam is gebleken dat 30% van de jeugdigen die door de POH'ers zijn gezien is doorgestuurd naar de basis of SGGZ, 40% van de jeugdigen is behandeld door de POH'er zelf (gemiddeld 4 consulten per kind) en 30% van de jeugdigen had geen verdere begeleiding nodig. 

Heijnen: "In voorspellingen naar zorginzet is het (nog) niet mogelijk om concrete besparingen uitgedrukt in harde euro’s te berekenen. Wel kunnen we ervan uit gaan dat wanneer we de jeugdprofessional (POH GGZ of bij ons genaamd Jeugdmodule) inzetten ter ondersteuning van de huisarts, de kinderen/jongere sneller op de juiste plek terechtkomen."

Pleeggezinnen
Ook de kosten van jongeren die gebruikmaken van residentiële jeugdzorg zijn fors. Bij deze vorm van jeugdzorg verblijven kinderen en jongeren in een accommodatie van een organisatie voor jeugd en opvoedhulp. Dat is lang niet altijd nodig, zo oordeelt Sascha Heijnen. Er kan zeker 50.000 euro per plaats worden bespaard door bijvoorbeeld kinderen vaker onder te brengen in een pleeggezin.

In mei 2020 kregen in totaal 932 jongeren in de gemeente Vijfheerenlanden een beschikking voor gecontracteerde jeugdhulp. De jaarlijkse kosten voor deze zorg bedragen circa 11 miljoen euro. In dit bedrag zijn nog niet meegenomen de kosten voor de drie sociale teams en de middelen die worden ingezet voor preventie en lokaal aanbod zoals het jongerenwerk. 

Het grootste deel van het geld wordt besteed aan kinderen met een beperking en jeugd en opvoedhulp. De specialistische GGZ-hulp aan 531 jongeren kost de gemeente jaarlijks zo'n 2,2 miljoen euro. 

De verwachting is dat de komende jaren de kosten van de jeugdhulp zullen stijgen. "Voorlopig doen we het in Vijfheerenlanden nog helemaal niet slecht", vindt Sascha Heijnen. "Wanneer we echter niets doen, geen grip houden op de inzet van jeugdhulp en de kosten, dan zullen ook wij te maken krijgen met forse tekorten."

door Dick Aanen