Gemeenteraden vergaderen momenteel op alternatieve manieren

REGIO • De gemeenteraden in de regio zijn in de afgelopen weken verschillend omgegaan met hun raadsvergaderingen. Aanvankelijk werden vergaderingen geschrapt, inmiddels is gekozen voor digitaal vergaderen, of fysiek met de voorgeschreven ruimte van 1,5 meter tussen raadsleden.

Plotseling zien belangstellenden - die onder normale omstandigheden op de publieke tribune plaats hadden genomen - de raadsleden, wethouders en burgemeesters niet in de raadszaal, maar in hun eigen huis- of werkkamer. Via internet. Met het risico dat er plotseling een (klein)kind of huisdier het beeld in loopt. 

Familiefoto's
De eerste Molenlandse vergadering via internet was voor iedereen wennen. Voorzitter Erik Jonker moest de raadsleden er dinsdag 31 maart regelmatig op wijzen dat ze wel in beeld waren, maar dat ze hun microfoontje nog moesten aanzetten. Of dat ze wel te horen waren, maar dat hun webcam nog niet aan stond. Overigens bleven huisgenoten en - dieren netjes buiten beeld. Alleen familiefoto's getuigden op de achtergrond van de huiselijke setting.

'Omweg'
Het ging op 31 maart om een meningsvormende vergadering; knopen werden nog niet doorgehakt. Besluitvorming in een vergadering via internet is nog niet toegestaan. Omdat een spoedwet digitale besluitvorming nog in de maak is, kiezen gemeenten momenteel voor een 'omweg' bij het nemen van besluiten. 

Twee vergaderingen
Een woordvoerder van Molenlanden legt uit: "Molenlanden kiest, net als veel andere gemeenten, voor de volgende constructie. Op dinsdag 7 april start om 19.30 uur een officiële besluitvormende raadsvergadering. Deze is live te volgen via YouTube. Als het benodigde quorum (de helft van het aantal raadsleden plus één, red.) van veertien raadsleden er niet is, mag de voorzitter de vergadering niet openen en roept hij een tweede formele besluitvormende raad uit op woensdag 8 april. In deze tweede vergadering is er geen minimaal aantal raadsleden vereist om besluiten te kunnen nemen. Deze tweede vergadering is te volgen via de reguliere audio-uitzending."

Op 7 april vindt óók een officieuze besluitvormende raadsvergadering plaats, om circa 19.40 uur. "Ook deze vergadering is live te volgen via YouTube. Tijdens deze vergadering bespreken de raadsleden de onderwerpen met elkaar en wordt een officieuze stemming gehouden. Het resultaat van die officieuze stemming wordt op 8 april formeel bekrachtigd doordat één raadslid tijdens de tweede formele vergadering de besluiten neemt."

Geen uitstel
De gemeente Papendrecht heeft besloten om in de huidige corona-tijd alleen te vergaderen over zaken die geen uitstel dulden en zaken die naar verwachting als hamerstuk behandeld kunnen worden.

Raadsgriffier Cecile Bus van de gemeente Papendrecht: "Als het juridisch en technisch mogelijk is doen we dit door te vergaderen op afstand en conform de spoedwet digitaal te stemmen. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan gaan we vergaderen we met het minimale quorum van twaalf raadsleden en een ruime opstelling van de plekken in de raadzaal om de anderhalve meter te kunnen waarborgen."

Live uitzending
De eerstvolgende vergadering in Papendrecht staat gepland op woensdag 8 april. Deze vergadering wordt live uitgezonden, zodat het ook voor publiek te volgen is. Cecile: "Wat betreft onderwerpen waarover beraadslaging nodig is en die maatschappelijke impact hebben, is de lijn dat zij voorlopig worden uitgesteld. Dit geldt bijvoorbeeld voor de huisvesting van de VO-scholen." 

De agendacommissie van de gemeente Papendrecht komt in de week na 21 april bijeen om de balans op te maken en verder vooruit te kijken, na de persconferentie met nieuwe berichten vanuit de regering.

Zonder publiek
De gemeente Vijfheerenlanden laat de raadsvergaderingen zoveel mogelijk doorgaan met zo min mogelijk mensen. Er zullen telkens één of twee raadsleden per fractie aanwezig zijn. Vanzelfsprekend vinden deze vergaderingen plaats zonder publiek. De vergaderingen wordt wel live gestreamd en zijn daardoor thuis te volgen.

Ook Vijfheerenlanden maakt de komende periode gebruik van de mogelijkheden die de gemeentewet biedt om beslissingen te nemen wanneer het quorum niet wordt behaald. De democratische taken van de gemeenteraad van Vijfheerenlanden worden de komende weken voor een groot deel digitaal uitgevoerd.

'Even afwachten'
In Alblasserdam is in het presidium afgesproken dat op dinsdag 14 april een digitale commissieronde plaatsvindt via Microsoft Teams. "Het plan is dat Notubiz voor belangstellenden beeld en geluid live gaat streamen", laat een woordvoerster van de gemeente weten. "Voor ons is het nu even afwachten wat de noodwet Digitale Besluitvorming gaat betekenen, maar mogelijk mag de raadsvergadering een week later dan ook al digitaal plaatsvinden."

Spoedwet
De Tweede Kamer heeft op 1 april ingestemd met een spoedwet digitale besluitvorming voor gemeenteraden. Vrijdag 27 maart stemde de ministerraad al in. Als ook de Eerste Kamer instemt, kunnen raadsvergaderingen vanaf eind volgende week op een wettelijke basis digitaal worden gehouden en met digitale stemmingen.

De website van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (raadsleden.nl) vermeldt wat momenteel de regels zijn voor gemeenteraadsvergaderingen. De kernpunten uit het wetsvoorstel zijn:

• De spoedwet geldt voorlopig tot 1 september 2020. Daarna is het mogelijk om de termijn van de spoedwet te verlengen met telkens twee maanden;
• Digitale besluitvorming is geen verplichting. Wanneer gemeenteraden van mening zijn dat zij fysiek kunnen vergaderen, heeft dat de voorkeur;
• Voor een digitale vergadering moet meer dan de helft van het aantal raadsleden aanwezig zijn, wil er sprake zijn van een rechtsgeldige bijeenkomst;
• De digitale vergadering van de raad moet door de bevolking op afstand middels een live-verbinding kunnen worden gevolgd;
• Een digitale raadsvergadering kan alleen doorgaan wanneer elk raadslid afzonderlijk digitaal toegang heeft tot de beraadslagingen en de stemming;
• Een digitale raadsvergadering vereist ook dat alle raadsleden zichtbaar en hoorbaar kenbaar zijn op een manier dat hun identiteit kan worden vastgesteld;
• Bovendien gaat een digitale raadsvergadering alleen door als de voorzitter in staat is de orde te handhaven;
• Digitale besluitvorming kan plaatsvinden in de digitale vergadering voor onderwerpen waarvoor geen geheime stemming nodig is.
• Stemming met stembriefjes is ook mogelijk. De stembriefjes worden dan door ieder raadslid persoonlijk, per koerier of per brief ingeleverd bij de griffie na afloop van een digitale vergadering. De echtheid van de stem moet dan door de voorzitter kunnen worden gecontroleerd;
• De spoedwet om tot digitale beraadslaging en wettelijk goedgekeurde digitale besluitvorming toe te komen, is ook toe te passen voor de bijeenkomsten, die hun basis vinden in de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR).