Kerkdiensten in Alblasserwaard: 'Dit is surrealistisch'

ALBLASSERWAARD • De dominees van de kerken in de Alblasserwaard blikken terug op een historische zondag waarop gebouwen gesloten bleven of slechts toegankelijk waren voor een kleine groep mensen. 'Dit was heel onwerkelijk.'

Dominee Jan Holtslag uit Giessenburg ging op zondag 15 maart voor bij de Hervormde Gemeente in Giessen-Oudekerk. Daar waren enkele kerkenraadsleden, muzikanten, een koster en twee zangers aanwezig. Vanaf de kansel keek hij in een bijna lege kerk en vroeg zich af: "Hou ik dit vol? Omdat je zakelijk en verstandelijk begint. Je weet dat veel mensen meekijken, maar je ziet ze niet. Vlak daarna was dat gevoel voorbij en kreeg ik van Godswege de kracht om echt een dienst te hebben. Dat merkte ik ook aan reacties na afloop, op social media."

Onwerkelijk
Holtslag ging in andere delen van het land vaker voor in kerken met een handjevol mensen. "Maar dit was heel onwerkelijk. In 1995 was in Boven-Hardinxveld de kerk ook gesloten, vanwege het hoge water en de evacuaties. Maar toen gingen mensen elders naar de kerk. Dit is surrealistisch."

"Ik heb het idee dat het voorlopig zo door blijft gaan, tot eind april. Vanavond bespreken we het. De mooiste argumenten die ik tegenkom: het is goed om de lofzang gaande te houden en de verbondenheid met elkaar, ook in het licht van dankgebed en voorbede. Mensen weten van elkaar wat er speelt, zoals ziekte en huwelijksjubilea, en blijven verbonden. Verder is het merendeel van onze activiteiten geschrapt. De lijn is heel sterk: vermijd sociale contacten."

De voorganger kreeg het verzoek te letten op mensen die zelf bijvoorbeeld geen boodschappen kunnen doen. De diaconie van hervormd Giessenburg is bezig om het omzien te coördineren. "De eerste berichten van bezorgdheid en angst druppelen binnen. Ik weet van iemand die heel dicht bij een corona-patiënt heeft gewerkt. Dat is best heel ingrijpend."

Hoogblokland
De kerkenraad van de Hervormde Gemeente in Hoogblokland koos ervoor de beide diensten op 15 maart wel door te laten gaan en stelde daarbij een limiet: maximaal 75 mensen per dienst. Jan Voortman, voorzitter van de kerkenraad: "In beide diensten waren er in totaal 75 mensen, dus per dienst ongeveer een derde van het maximumaantal dat de overheid voorschreef."

Snel geschakeld
De Hoogbloklandse kerkenraad nam het besluit op donderdagavond 12 maart. "We hebben heel snel geschakeld. Op basis van wat we toen wisten, hebben we een besluit genomen. We waren unaniem." Hebben ze daaraan later nog getwijfeld? "Je kreeg op zondagmiddag nog een persconferentie, toen kwamen er drastische maatregelen. Om zes uur moest alle horeca sluiten, maar toen kwamen de eerste bezoekers al richting de kerk. We hebben conform de richtlijnen van de overheid en adviezen van de PKN gehandeld."

Verder zegt Voortman: "Doordat er 35 tot 40 kerkgangers aanwezig waren, was er sprake van een eredienst zonder dat de predikant tegen lege banken hoefde te spreken. Bovendien was het fijn dat de luisteraars thuis de dienst mee konden maken, ondanks de soms haperende techniek. Deze week beslissen we of we de komende zondagen op dezelfde wijze doorgaan of voor een  andere oplossing kiezen. Inmiddels zijn alle kerkelijke activiteiten stop gezet."

Ziek
De predikant van Hoogblokland, dominee Martin Zeeman, was ziek afgelopen weekeinde. Hij had griepverschijnselen. Daarom sprak in zijn plaats een andere predikant.

Molenaarsgraaf
De kerkenraad van de Hervormde Gemeente in Molenaarsgraaf besloot aanvankelijk de diensten in afgeslankte vorm te laten doorgaan, maar herzag dat besluit op zaterdag. Dominee Reint van der Knijff: "Naar aanleiding van een steeds sterker wordende oproep van medisch specialisten hebben we toen besloten de kerk alsnog te sluiten. Met elkaar heb je in wijsheid met de zaken om te gaan."

Wijsheid
Een moeilijk besluit vond Van der Knijff het 'niet zozeer'. "Je bent op zoek naar wijsheid, dat doen we allemaal in de maatschappij. Donderdag werd er gezegd: we moeten zorgen dat we onder de honderd mensen blijven, overeenkomstig de adviezen van de minister president. Maar er waren steeds meer organisaties die aan de bel trokken. Wij hebben gezegd: dan sluiten we de gebouwen. Alle kerkelijke activiteiten voor de komende weken zijn gecanceld. Daarop is rustig en begripvol gereageerd."

Dankbaar
Over de diensten zegt Van der Knijff: "Ik ben voorgegaan in een bijna lege kerk. Er waren een paar kerkenraadsleden aanwezig. Dat was enerzijds vreemd, aan de andere kant ben ik dankbaar dat het kan, dat de techniek er is, zodat je voorbede kunt doen voor allen die dit treft, dat je als gemeenschap God kunt zoeken. We zijn bevoorrecht dat we normaal met volle kerken zitten."