Wingerdse boerin houdt warm pleidooi voor de koe

WIJNGAARDEN • Boerin en schrijfster Esther Noordermeer uit Wijngaarden is fan van de koe. Haar liefde voor het rund deelt ze met schrijver en uitgever Klaas de Jong uit het Drentse Vledderveen. Samen maakten ze een boekje: 'De koe, milieuramp of Godsgeschenk?' Door de stikstofdiscussie is promotie nodig, vinden ze.

In de woonkeuken zet Esther een schaaltje stroopwafels op tafel, naast een boekje dat niet groter is dan twee mobiele telefoons naast elkaar. Op 40 pagina's leggen Esther en Klaas uit waarom ze vinden dat de koe een Godsgeschenk is. Klaas: "Koeien zijn ontzettend effectief, ze geven veel meer melk dan het kalf nodig heeft. Daarom vind ik dit dier een Godsgeschenk voor de mens."

Wonder
Esther: "Het is een wonder wat de koe kan. Er is geen machine waar je gras in kunt doen en melk uit krijgt. Gras groeit op plekken waar geen akkerbouw mogelijk is. Er is een runderras dat kan leven op 4000 meter hoogte, daar gras eet en naar beneden komt met melk. Dat vind ik gewoon geniaal."

Als vee geschapen
Klaas noemt meer prestaties van het rund. "In Nepal heb je koeien die in een woest gebied kunnen leven. Mensen die er wonen, leven van wat dat dier hen geeft aan melk, vlees en wol. Dit is de yak, ook wel bromrund genoemd. Over de hele wereld zijn koeien metgezellen van de mens." Esther: "De poep gebruiken ze als brandstof. En de boter is zo vet dat ze die kunnen gebruiken als lampolie. Op internet kun je sokken en wol van dit rund bestellen."

Esther beschouwt de koe als dier dat door God bedoeld is om met de mens te leven. "In Genesis lees je dat God wilde dieren schiep, de mens en het vee. Veel mensen denken dat koeien door domesticatieprogramma's vee zijn geworden, maar de koe is zo geschapen. Voor dierenactivisten horen alle dieren in het wild thuis."

Verkeerd beeld
Al langere tijd wilde Klaas graag een boekje publiceren over de koe. Toen de stikstofdiscussie losbarstte, besloot hij: "Nou ga ik schrijven." Hij belde Esther, die hij leerde kennen door haar boek 'De hemelse relatiecoach'. Omdat Esther bioloog en boerin is wilde hij graag haar feedback. Aanvankelijk aarzelde Esther. "Maar ik was net met mijn zoon in onze trekker naar het Malieveld in Den Haag geweest, voor het boerenprotest. Dat gaf de doorslag. Ik vind dat er een verkeerd beeld bestaat van de melkveesector. In een dorp valt het wel mee, maar in de stad word ik als boerin soms zelfs vijandig benaderd."

Onzin
Dat de koe op milieugebied voor problemen zou zorgen, vinden Klaas en Esther onzin. "Industrie, auto's en vliegtuigen hebben effect op het milieu", zegt Klaas. "Maar natuurlijke bronnen zijn er altijd geweest. In 1930 hadden we 1,45 miljoen melkkoeien. Nu 1,55 miljoen. In 1930 had Nederland 67 duizend personenauto's, nu 8,6 miljoen. En er zijn nu jaarlijks meer dan 60 miljoen passagiers op Schiphol. Hoe kunnen politici zeggen dat de koe het grootste probleem is?"

Industrie
Esther: "Binnen de landbouw wordt het grootste deel van de stikstofuitstoot veroorzaakt door koeien. Ik denk wel dat dit waar is. Dan denkt de burger: dat is veel. Maar mijn vraag is: wat had het dan moeten zijn? In een niet-geïndustrialiseerde samenleving wordt 100 procent van alle stikstof door mens en dier geproduceerd. Bij ons heeft de industrie een groot deel van de stikstofruimte afgepakt."

Kunstmatig
In tegenstelling tot wat natuur- en milieuorganisaties vertellen, zeggen Klaas en Esther dat stikstof niet zo'n probleem is. Esther: "Op onvruchtbare grond heb je heide. De natuur is altijd bezig om stikstofarme gebieden te verrijken. Heide verdwijnt als er meer stikstof komt. De natuur laat dan stikstofminnende planten groeien. Die vangen de stikstof weg. Uiteindelijk komt er bos. Maar wij gaan stikstofrijke grond afgraven om heidevelden kunstmatig in stand te houden."

Broeikaseffect
Klaas is verontwaardigd over het verschil in beleid tussen Nederland en buurlanden. "Ik deed onderzoek in Duitsland en België. Als je boer bent in Coevorden, of 5 kilometer over de grens in Emlichheim, maakt dat een groot verschil. Die laatste mag 140 keer zoveel stikstof per hectare uitstoten als een boer in Coevorden. Onze eisen zijn extreem. We hebben veel kleine stukjes Natura 2000-gebied en extreme eisen voor stikstof. We steken enorme veel energie in het oplossen van de stikstofcrisis. Waarom zijn we niet bezig met belangrijker onderwerpen, zoals het broeikaseffect en het voedseltekort?"

Percentages
Volgens het RIVM (https://www.rivm.nl/stikstof) wordt 45 procent van alle stikstof in ons land veroorzaakt door landbouw. Binnen de veehouderij is de melkveehouderij de grootste veroorzaker (60 procent). Door stikstof verdwijnen plantensoorten en hebben bomen het moeilijk. Die afname van soortenrijkdom heeft nadelige gevolgen voor dieren. Door niet méér mest uit te rijden dan gras en gewassen kunnen opnemen, krijgt de natuur nieuwe kansen.