Schuttersgilde Lexmond en Hei- en Boeicop vecht voor voortbestaan

LEXMOND • De koningin en hoofdman van het schuttersgilde in Lexmond zijn toegewijde leden. Tot hun verdriet zijn er te weinig mensen die hun enthousiasme voor hun gilde delen.

Gratia Brand mag zich dankzij haar kwaliteiten als kruisboogschutter de koningin van het gilde noemen. Ze is lid sinds 2009. Hoofdman Arie de Jong is erbij sinds 2004. "Ik heb wel iets met het verleden, ceremonieel en met tenues", verklaart hij.

Laatste gilde
Als hoofdman vervult Arie de voorzittersrol. Samen met Gratia zocht hij contact met de pers omdat ze sinds de fusie van Zederik met Leerdam en Vianen bij de provincie Utrecht horen. Arie: "We waren het laatste gilde van Zuid-Holland. Deze provincie heeft nu geen gilde meer. En Utrecht heeft slechts één ander gilde, in Soest. We willen het unieke in stand houden, maar dan zijn er wel nieuwe leden nodig."

Uitproberen
Op zaterdag 21 september staat 's middags het Burger Koningsschieten op de agenda. Dit is een wedstrijdje voor burgers, waar bepaald wordt wie de nieuwe Burger Koning(in) is. Een mooie kans om kennis te maken met een eeuwenoud gebruik. Als voorproef kunnen belangstellenden op zaterdag 17 augustus de jaarlijkse vrije wedstrijd kruisboog op wip bezoeken. Leden van Brabantse Gildes strijden dan om de titel 'beste schutter van de dag'.

Mannen verslaan
Terwijl Gratia haar kruisboog tevoorschijn haalt om te laten zien hoe het schieten in zijn werk gaat, vertelt Arie: "Ze is onlangs koning der koningen geworden in het district Maasland, bij het kruisboogschieten op wip. Ze moest het opnemen tegen leden van vijftig gildes." Gratia, met een schittering in haar ogen: "Lekker de mannen verslaan. Dat geeft een kick. Er zijn trouwens nog steeds gildes die geen vrouwen tolereren. Omdat het vroeger ook zo was."

Ze houdt een wapen omhoog dat eruit ziet als een handboog met een lang handvat in het midden. Ze legt uit: "De wip is een paal van 12,5 meter hoog. Daar ligt een plaatje op van enkele centimeters. Dat moet je eraf schieten. Bij het koningsschieten is het een gipsen of houten vogel."

Rust en orde
De vereniging, die officieel het Schuttersgilde St. Martinus & St. Antonius van Lexmond en Hei- en Boeicop heet, bestaat sinds de middeleeuwen maar werd in 1818 ontbonden. Later werd het heropgericht. Het gilde was verantwoordelijk voor het bewaken van orde, rust en veiligheid. Tegenwoordig is de rol van de vereniging wat moeilijker uit te leggen. Arie: "Het is voor 90 procent van de mensen in deze buurt niet helder wat ons gilde nu eigenlijk is." Gratia: "Mensen zeggen: 'Jullie lopen in die rare pakkies rond'. Meer zien ze niet."

Prinsjesdag
Ze hebben meer bekendheid sinds ze een rol hebben tijdens de herdenking op 4 mei. Gratia: "Mensen vinden het nu toch bijzonder dat we aanwezig zijn. Ook op andere momenten vervullen we een ceremoniële taak. Op Prinsjesdag hebben we samen met anderen een aantal keren de erehaag mogen vormen."

Saamhorigheid
Gezelligheid is ook belangrijk. Enkele malen per jaar gaan ze naar een gildedag in hun district. "We komen bij elkaar om broederschap en saamhorigheid uit te dragen en wedstrijden te houden. Dan zijn we in tenue. Dat laatste weerhoudt volgens mij veel mensen. Maar het hoeft niet per se. Verder staat het lidmaatschap open voor iedereen: man, vrouw, hervormd, katholiek of zonder religie. En als iemand op zondag niet mee wil doen aan een activiteit, respecteren we dat."

Bestaansrecht
Momenteel heeft de vereniging 34 leden. "Veel zeventigplussers", vertelt Gratia. "In het zuiden groeien kinderen op met de gildes, in onze regio is dat anders. We willen graag verder, maar dat kan niet omdat we geen aanwas hebben. Ons bestaansrecht komt in het geding. We zouden willen uitbreiden met handboogschieten. We willen onze traditie graag in stand houden."

Presteren
Arie: "We vragen mensen: kom kijken, sfeer proeven, een praatje maken. Naast het boogschieten doen we ook aan jeu des boules en kaarten." Gratia: "Het heeft iets, beter willen zijn dan de ander. Je gaat voor de gezelligheid en om te presteren."

Voor meer informatie: http://www.schutterij-lexmond-heycop.nl