West Betuwe en haar rijke geschiedenis; vijftig verhalen in een ‘eigen’ Canon
NieuwsLeden van historische verenigingen uit de Gemeente schreven met elkaar ‘de Canon van West Betuwe’, een huzarenstuk waarin iedere kern zich herkent.
WEST BETUWE • Gemeente West Betuwe is nog jong, slechts vijf jaar. Ze heeft wel een rijke geschiedenis. Dat kan ook niet anders, de gemeente is voortgekomen uit een fusie van drie eerdere gemeenten, ook allemaal met een eigen geschiedenis. Het werd tijd om die op te tekenen, én samen te voegen. Het resultaat is de Canon van West Betuwe.
Canon van Nederland
“Het is niet helemaal nieuw natuurlijk”, vertelt Rita Boer Rookhuiszen, “er is een Canon van Nederland en diverse andere gemeenten en plaatsen hebben een eigen Canon. De drie voormalige gemeenten toevallig niet. Toen de gemeente nog niet zo lang bestond kwam de vraag van wethouder Van Stappershoef of wij een canon wilden maken.”
Historische verenigingen
Gemeente West Betuwe kent een aantal historische verenigingen. Ook weer voortgekomen uit de voormalige gemeenten. Van verschillende verenigingen schreef er één vertegenwoordiger mee aan de canon, te weten: Peter de Jong van Historische Vereniging Spijk en Vogelswerf, Theo Witjes van Historische Vereniging Oud Asperen.
Rita zelf van Historisch Genootschap Tricht, Karine van Drunen van Historische Kring West-Betuwe en Marjan van Ooijen van historische vereniging ‘Den Ouden Dijk’ uit Herwijnen. ”We zijn nog voor corona begonnen”, vertelt Karine, “eigenlijk vlak ervoor want we konden direct al alleen maar digitaal vergaderen.”
Historische onderwerpen
Een historische Canon is een overzicht van belangrijke gebeurtenissen uit de geschiedenis van een gebied, een stad, een streek of een gemeente. Er is ook een Canon van Nederland en van Gelderland.
Vijftig vensters
Een canon gaat over culturele en historische onderwerpen die een samenleving belangrijk genoeg vindt om aan nieuwe generaties en nieuwe bewoners mee te geven. In ons land heeft de Canon een standaard formaat, het zijn vijftig ‘vensters’ op een tijdlijn van de pre-historie tot en met heden. Één venster weerspiegelt een beeld van die tijd.
Vijftig verhalen
“Een canon komt niet zomaar tot stand”, vertelt Marjan uit Herwijnen. “Erfgoed Gelderland begeleidt de canon en ze beheren ook onze canon-pagina.” Voor de canon van West Betuwe was het belangrijk dat alle 26 kernen zich er in terug zouden kunnen vinden. Volgens de dames is dat gelukt, maar dat ging niet vanzelf.
Regionaal Archief Rivierenland
“Vijftig verhalen lijkt niet erg veel, maar dat is het uiteindelijk wel en je moet het wel allemaal met elkaar overéénstemmen. Alles is wel in goede harmonie gegaan maar toen we begonnen was alles gesloten wegens corona, ook het Regionaal Archief in Tiel (RAR), en dat is nu juist een onmisbare instelling als het gaat om het terugvinden van feiten.”
Ook gastschrijvers
De Canon-commissie zocht niet alleen verhalen maar natuurlijk ook afbeeldingen, ze moesten onderzoeken of de foto’s wel vrij van copy-right waren. “Het Gelders Archief heeft weer heel andere foto’s dan het RAR”. Rita deed de eindredactie, alle commissieleden redigeerden wat gastschrijvers aanleverden.
“We hebben een oproep geplaatst voor wie wat kon schrijven, er hebben zich zo’n twintig gastschrijvers gemeld.”. Een hele klus, maar zeker niet zonder plezier gedaan. “Erfgoed Gelderland organiseert bijeenkomsten voor canon-commissies, enorm leuk om te doen.”
Leerzaam proces
De commissie-leden waren zo’n twee tot tweeënhalf jaar bezig met de canon. “Soms zelfs iedere dag.” Het werd meer dan een hobby. “Het was ook een leerproces. Je kent je eigen geschiedenis wel maar door die canon leer je wel de rest van de gemeente kennen. Van geschiedenis leer je, het geeft je inzicht.”
Vrijwilligerswerk
Werken aan de Canon is vrijwilligerswerk, Rita is gepensioneerd en al jarenlang gemeenteraadslid voor D66 en fractievoorzitter. Karine is gepensioneerd en bestuurslid van haar historische vereniging. Marian werkt fulltime als bestuurssecretaris bij de Gemeente Buren.