Ondersteunen de snelste manier voor terugkeer
'Strijd winnen door te helpen'
Het is een ongelooflijk verhaal dat Valentyna en André Fonteijn te vertellen hebben. Inmiddels hebben ze vaak genoeg aan diverse media verteld hoe hun vlucht uit Oekraïne verliep. Terwijl Nederland zich opmaakt voor de Dodenherdenking, doen ze in de achtertuin van hun huis in Geldermalsen nog een keer hun verhaal. Tweeling Vivi en Lizzy eisen ondertussen veel aandacht op.
Regelmatig wordt het gesprek onderbroken door het luchtalarm in Kiyv, dat te horen is op de telefoon van Irina. Zij is de zus van Valentyna en voor even over uit de hoofdstad van Oekraïne. 24 februari was een horrordag voor het jonge gezin, dat eigenlijk op een roze wolk hoorde te leven. Ze hadden net een mooi huis gevonden, zo'n twintig kilometer buiten Kiev, midden in de natuur. De toekomst zag er rooskleurig uit met de pasgeboren tweeling erbij. Voor André Fonteijn was het land in Oost-Europa een plek naar zijn hart: een fijne cultuur en een gemoedelijke sfeer. De keuze om, nadat hij verliefd werd op Valanetyna, voor haar thuisland te kiezen was geen lastige. Zijn jeugd speelde zich af in de Betuwe maar in Oekraïne zag hij zichzelf wel oud worden, samen met zijn vrouw en kinderen.
De spanning naar de daadwerkelijke inval bouwde zich langzaam op voor het gezin. Als Nederlands staatsburger werd Fonteijn door de Nederlandse ambassade voorzien van duidelijke instructies. Alles stond klaar om te vluchten, al was het lastig te beseffen dat dit ook daadwerkelijk moest gebeuren. "We dachten, net als onze buren en familie, dat het voor de Russen alleen maar een politiek spel was", legt Fonteijn uit.
Het schuldgevoel over de uiteindelijke vlucht is blijven hangen, ook nu ze al meer dan een jaar in Nederland vertoeven. Eerst was er onderdak voor ze in Zetten, bij een behulpzaam echtpaar. Nu zitten ze in een eigen huurhuis in Geldermalsen. "Door mijn zus zijn we uiteindelijk uit Oekraïne weggegaan. Na een rondreis door het land langs de diverse grenzen en de continue dreiging van luchtaanvallen hakten we de knoop door", vertelt Valentyna. De paniek is nu weg, maar bij het stel heerst een onrustig gevoel. "Eigenlijk willen we hier niet zijn. Ons huis staat er nog en bleef gespaard terwijl de Russische troepen dichtbij zijn geweest. We willen bouwen aan onze toekomst, alleen beseffen we dat dat niet mogelijk is zolang er geen vrede is." Net zoals bij de meeste jonge gezinnen, waarbij de kinderen voor slapeloze nachten zorgen, zijn de jonge ouders moe. Alleen de oorlogsomstandigheden in hun thuisland zorgen voor nog meer druk op het gezinsleven. "Wanneer de tweeling slaapt ben ik bezig met wat ik nu het liefste doe: vanaf hier de strijd ondersteunen. Een akelige, gewelddadige en vuile oorlog die in mijn thuisland wordt gevoerd en zo snel mogelijk moet stoppen. Met een Oekraïense overwinning', praat de geëmotioneerde Valentyna verder.
In Zetten kregen Valentyna en André snel door hoe ze op hun manier de strijd konden voeren: door te helpen met allerlei spullen. De lijst die het stel opsomt is oneindig en veelomvattend. Wekelijks rijdt er in ieder geval één bus heen-en-weer van Nederland naar Oekraïne met spullen. Om alles in goede banen te leiden werd de stichting Freedom for Ukraine opgericht. Voor Valentyna, die veel kennis heeft over het exporteren en importeren van goederen, is dat een vlekkeloze operatie. Zij heeft haar thuisland in tweeën geknipt: "In het oosten zijn de soldaten bezig. Die moeten geholpen worden met alles wat een militair nodig heeft. Van sokken tot en met verrekijkers en van verband tot een extra paar schoenen. In het westen wonen nu de vluchtelingen uit het oosten, die helpen we met het opbouwen van een bestaan. Dus met een nieuwe inrichting, opvang en de basiszorg in de ziekenhuizen en revalidatiecentra."
"Toen we hier pas waren, kochten we met het bij elkaar gesprokkelde geld grote hoeveelheden paracetamol en ibuprofen op, gewoon bij het Kruidvat. Bij de kringloop werden we kind aan huis en kochten we bijvoorbeeld zoveel mogelijk sokken. Maar er zijn ook grotere bedrijven zoals apotheken, die grote hoeveelheden medicatie of simpelweg verband moeten weggooien omdat de houdbaarheidsdatum verstrijkt. Voor de strijd is alles bruikbaar. Als een Oekraïense soldaat in een slaapzak kan slapen en zijn Russische tegenstander niet, dan is dat een voordeel waarmee een gevecht kan worden beslist." Een oproep van Valentyna en André Fonteijn is dus om zoveel mogelijk bruikbare spullen beschikbaar te stellen: "De aandacht voor de oorlog mag niet verslappen, we hebben iedereen nodig. En wij hebben de kennis en het netwerk om het snel en op de juiste manier op de beste bestemming te krijgen." Ze hopen dat veel inwoners van West Betuwe hun weg naar Freedom for Ukraine weten te vinden.
'We dachten dat het voor de Russen alleen maar een politiek spel was'
Meer informatie: www.freedomforukraine.nl