‘Er komt veel op ons af, maar er is geen plan'
REGIO • Over honderd jaar ziet Nederland er heel anders uit, denkt Rotmans: “Er zijn dan twee delen, de Randstad en de ‘Kantstad,' zei hij vrijdag in het Huis van de Stad in Gouda. Centraal tijdens het debat stond de toekomst van het Groene Hart en dan concreet de Petitie Red het Groene Hart.
"Het Groene Hart wordt het Blauwe Hart. We moeten geen gevecht meer voeren tegen het water door het bouwen van dijken, maar juist het water toelaten. Meebewegen met het wassende water dus; dat is veel natuurlijker dan je ertegen blijven verzetten. De randstad wordt een groenblauwe lagune, de kantstad een lappendeken van groen.”
Er is een samenhangend plan nodig voor de komende tien jaar om de problemen van klimaat en energie te lijf te gaan. Het betoog van wethouder Michiel Klijmij van Gouda aan het begin van het debat, sloot hier naadloos op aan; het is niet verantwoord om op slappe bodem in de polder te bouwen.
Rotmans, hoogleraar duurzame transities en systeeminnovaties aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, schreef het boek Omarm de chaos over de klimaatcrisis en energietransitie. Hij pleit al twintig jaar voor drijvende wijken en steden en beschrijft hoe het in Nederland niet van de grond komt door de drang om overal kosten en batenanalyses op los te laten. “We zijn het vooruitgangsdenken kwijt. Landen als Zuid Korea zijn ons voor en zullen eerder drijvende steden bouwen.”
Het is nogal een uitdaging: de dalende bodem. Rotmans hierover: “Bestuurders denken dat dit op te lossen is door technische innovaties. We kijken nog steeds niet verder dan 2030. Dat is kortzichtig.” Volgens Rotmans moeten we verder kijken dan technische oplossingen, en bouwen met de natuur in plaats van tegen.
Leiderschap
Over woningbouw in het Groene Hart: “We gaan twee derde van de te bouwen één miljoen woningen in het kwetsbaarste en laagstgelegen deel van Nederland bouwen. De wereld denkt: ik zou het niet doen.”
Volgens Rotmans moet er binnen tien jaar een plan klaarliggen gericht op 2121. “De toekomst is balans, anders, samen met de natuur bouwen. Daarvoor wordt leiderschap gevraagd, rechtop blijven staan is de norm.”
Opgaven
Tweede spreker Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarktbeleid aan de TU Delft, had een positievere blik, maar ook hij beaamde: “Er moet veel gebeuren, we zijn er nog lang niet.” Hij somde de opgaven op waar het Groene Hart de komende jaren voor staat, zoals de bestaanszekerheid van agrariërs, wateroverlast en droogte, een groeiende bevolking en een ‘zeer armetierige biodiversiteit.’
Het woningtekort wordt volgens Boelhouwer ‘ongekend’: “Ieder jaar groeit de bevolking sneller dan we gedacht hadden. Er is een woningtekort van 330.000 en dit kan oplopen tot 400.000 en verder. Het zal alleen maar toenemen. Op dit moment zijn er niet genoeg bouwvergunningen om aan de vraag te voldoen.”
Verfraaien
Zijn oplossing: woningen bouwen aan de rand van de stad: "Zeist is een mooi voorbeeld waar de randen van de stad zijn verfraaid. Daar zijn woningen geïntegreerd in het landschap."
Of het bouwen van nieuwe steden of dorpen. “Zoals het Vijfde Dorp." Dat is een dorp in de gemeente Zuidplas waarbij water en bodem als uitgangspunt worden genomen. "Een voorbeeld van een stap naar een duurzame toekomst.”
Integrale visie
Hij pleitte voor een integrale visie, met als voorwaarden onder andere het behoud van het open landschap, water en bodem leidend laten zijn en natuurlijke overgangen tussen stad en dorp.
Ook het verder ontwikkelen van innovatief bouwen op de slappe bodem, moet een uitgangspunt zijn: “Dus niet bouwen met beton, cement en staal, maar er zijn zeker opties en die moeten we verder ontwikkelen.“
De bijeenkomst werd afgesloten met een politiek lijsttrekkersdebat waaraan onder anderen de Zuid-Hollandse Gedeputeerden Anne Koning (PvdA) en Jeannette Baljeu (VVD) deelnamen.
Met het Groene Hart debat vroegen de Zuid-Hollandse Milieufederatie en andere groene groepen aandacht voor de petitie Red het Groene Hart, die inmiddels al door bijna 4.000 mensen is ondertekend.
De petitie kan worden ondertekend op de website van de Milieufederatie: www.milieufederatie.nl/petitie.