Zilvermuseum Schoonhoven opent ‘Lot uit de Loterij’
AlgemeenSCHOONHOVEN • Het Zilvermuseum in Schoonhoven liep donderdag vol voor de opening van de expositie ‘Lot uit de loterij’. De eer was aan wethouder Wisja Pannekoek.
Trots overhandigde directeur Marcel Teheux het eerste lot van een speciale themaloterij aan wethouder Wisja Pannekoek van Krimpenerwaard, die het briefje vervolgens in een bus deponeerde. Het was de openingshandeling van de nieuwe expositie ‘Lot uit de Loterij’ die tot in september te zien is in het Zilvermuseum.
Centraal in de expositie staan loterijen in de 16e en 17e eeuw. Het was een vorm van wat we nu crowdfunding noemen. Aanleiding was altijd een ramp, zoals een grote brand, verwoesting door plunderaars of het regelen van een opvangplek voor wezen, zieken, ouderen of armen. Arm en rijk konden deelnemen, met de kans om te winnen. Tegelijk hielpen ze het goede doel.
“Rampen en tegenspoed zijn eigenlijk van alle tijden”, sprak Teheux in zijn openingswoord. “Alleen als je al de afgelopen veertien dagen kijkt, dan worden we met onze neus op de gruwelijke feiten gedrukt, dat we als mensen eigenlijk helemaal niet alles in de hand hebben. De aardbevingen in Turkije en Syrië, met misschien wel 50.000 doden en vele mensen onder het puin. De zware storm in Nieuw-Zeeland en de Watersnoodramp op de kop af zeventig jaar geleden en natuurlijk de coronapandemie die ons hele openbare leven ontwrichtte. Niet echt iets om nu op te proosten bij deze opening, maar wel op de goedheid van de mensen, voor de steun en hulp die ze willen geven nu in Turkije en Syrië.”
In de 15e eeuw ontstonden in de Nederlanden en Italië ongeveer tegelijkertijd loterijen, met zilver als hoofdprijs. Aan zilversmeden werd gevraagd prijzen aan te leveren. Dit waren vaak gebruiksvoorwerpen, van zoutvaten tot zilveren lepels of schalen voor op tafel. Een schilder maakte een prent van de ramp en de prijzen, zodat van heinde en verre mensen in de verleiding werden gebracht om mee te doen. Lotenverkopers trokken door heel Europa. Zij brachten later ook de winnaars hun prijs, net als beroemde televisiesterren dat nu doen.
Sindsdien is er niet veel veranderd. Er wordt nu nog steeds geld ingezameld voor goede doelen en prijzen moeten tot de verbeelding spreken. De expositie toont de bijzondere verhalen van toen met 16e en 17e eeuws zilver uit de Nederlanden. In de traditie van de loterijen houdt het museum een loterij tijdens de tentoonstellingsperiode. Het geld dat er mee ingezameld wordt is voor PostCovidNL, een patiëntenorganisatie voor iedereen met langdurige klachten na corona - onderdeel van het Longfonds.
“Het palet van symptomen van het post-COVID-syndroom is groot, breed en heftig”, sprak Harald Roelofs namens het Longfonds. “Een enorme teruggang van energie en verschrikkelijke moeheid is wat wij vaak zien. Na twee jaar zijn velen hun baan kwijt en hebben soms maar energie voor een uur per dag. En dan is iemand bijvoorbeeld pas 35 jaar. Vaak een stille crisis. Mensen sluiten zich op achter de voordeur en missen erkenning en herkenning. Voor deze groep mensen komen wij op, met informatie, belangenbehartiging en lotgenotencontact.”
Museumbezoekers maken met het kopen van een lot van 2,50 euro kans op het winnen van een unieke zilveren schaal van de zilversmeden Thalen & Thalen. Daarnaast worden er 125 antieke zilveren lepeltjes verloot. De schaal is voorzien van een gedicht van polderdichter Jorris Hoste.
Hoste: “Karakteristiek voor ‘long COVID’ is dat het lang duurt. Dat wilde ik er in terug laten komen. Rond is oneindig, daar zag ik wel een koppeling in. Ik wilde er iets positiefs in meegeven. Het gedicht loopt nu eindeloos door. Niet echt hoopgevend, maar je kan er op verschillende manieren tegenaan kijken. Dat je met long Covid leert om te gaan door te kijken naar wat je nog wel kan. Ik hoop dat mensen daar de kracht voor krijgen. Mooi is dat er ook onderzoek naar wordt gedaan. Het lijkt eindeloos, maar er is dus een uitweg.”
Loten zijn alleen bij de kassa van het museum te koop.