Historie Lekkerland en Kinderdijk in boek
nieuw-lekkerland • Samen met een heel team aan helpers klaarde de inwoner van Nieuw-Lekkerland de klus in bijna drie jaar. Het resultaat is het boek 'Over Nye-Leckelant en 't Elshout', 560 pagina's gevuld met een overzicht van de historie van de twee Alblasserwaardse plaatsen langs de Lek. In mei 2023 wordt het officieel gepresenteerd, maar vooraf inschrijven voor de eerste druk is inmiddels mogelijk.
Een belangrijke pijler onder het boekwerk is het onderzoek dat de vader van Willem Jan Nederlof al uitvoerde. Zijn noeste speurwerk in archieven leverde veel informatie over de familie Nederlof, maar zeker ook over Nieuw-Lekkerland en Kinderdijk op. "Ik vond het zonde om daar niets mee te doen. Daarom heb ik bij de Historische Vereniging West-Alblasserwaard aangeklopt met het idee om een boek over de geschiedenis van de twee dorpen te schrijven."
De reactie was meteen enthousiast. Vanaf nul hoefde Nederlof vervolgens niet te beginnen. Hij werd verrast door de grote hoeveelheid artikelen, boeken, anekdotes en legendes die er al waren. Van meet af aan was zijn uitgangspunt om een goed leesbaar boek te schrijven, waarbij elke feit en verhaal historisch onderbouwd is. "Van onschatbare waarde waren de honderden transcripties van Geert Ouweneel, die het oud-Hollands van voor 1700 overzette naar voor ons leesbare tekst. Hij heeft honderden uren in archieven doorgebracht. Dankzij zijn inbreng konden we allerlei gaten in de geschiedenis opvullen. Zonder zijn monnikenwerk was me dit nooit gelukt."
Tal van onderwerpen komen in 'Over Nye-Leckelant en 't Elshout' aan bod. De ontwikkeling van de bestuurscultuur, het verhaal van de ambachtsheren, wat een turftonster deed, de belangrijke rol van de familie Smit die tot op de dag van vandaag merkbaar is én dat de officiële benaming Kinderdijk voor het dorp bij de wereldberoemde molens nog geen honderd jaar op het plaatsnaambord staat. "Dat is in 1927 ingesteld, in plaats van Elshout. Kinderdijk liep in die tijd tot aan het Cortgene in Alblasserdam. Het heet daar trouwens nog steeds Oost-Kinderdijk en West-Kinderdijk. Verwarrend was het wel: voor de postbode was het ingewikkeld om uit te zoeken welke Kinderdijk bedoeld werd."
Tussen haakjes: in het boek presenteert Willem Jan Nederlof ook plannen om het nu negentien molens tellende molencomplex uit te breiden tot maximaal 38 molens. "Daar was in de achttiende eeuw sprake van. Het idee was om al het water uit zowel de Alblasserwaard als de Vijfheerenlanden bij Kinderdijk de rivier de Lek in te malen. De tekeningen waren al gemaakt, maar het is nooit uitgevoerd. Die informatie komt voor het eerst in ons boek naar voren."
Uiteraard komt ook de meer recente geschiedenis aan bod. Neem de lokale partij HARP. Ontstaan voor de oorlog, na een discussie in Nieuw-Lekkerland over het aansluiten bij de toenmalige Anti Revolutionaire Partij, de Christelijk Historische Unie of het zelf oprichten van een politieke afdeling. "Dat leverde de lokale Hervormd Anti Revolutionaire Partij, HARP, op. Tot 1962 hebben leden daarvan in de gemeenteraad van Nieuw-Lekkerland gezeten."
Praten met Willem Jan Nederlof vóór het lezen van het boek is trouwens geen aanrader. Hij deelt met veel liefde weetjes over zijn woonplaats en het buurdorp. Voor je het weet, ken je al een deel van de inhoud van 'Over Nye-Leckelant en 't Elshout'. Om toch nog één keer uit de school te klappen: hij is ervan overtuigd dat het veelbesproken Kasteel Schoonenburg nooit bestaan heeft. "Dat haal ik in het boek onderuit. Sommigen zullen het misschien jammer vinden en er zijn in het verleden de prachtigste tekeningen van gemaakt, maar ik heb nergens een flinter van een bewijs voor het bestaan van zo'n kasteel gevonden."
Al leert de ervaring dat je nooit ‘nooit' moet zeggen. Maar: "Van alles wat er in de loop van de tijd over Nieuw-Lekkerland en Kinderdijk op papier is gezet, hebben wij tachtig tot negentig procent wel doorgespit. Dus ja, ik denk dat we de missie die we onszelf gesteld hebben om een standaardwerk te schrijven wel volbracht hebben."
Geurt Mouthaan