Goddelijke vragen voor Jood en heiden
goudriaan • Onlangs verscheen het vierde boek van Marien Kollenstaart. Het gaat over Israël, maar niet over politiek.
Kollenstaart schreef 75 meditaties over Gods relatie met Israël en de wereld, aan de hand van evenveel vragen die God in de Bijbel over het onderwerp stelt. Eerder schreef hij in dezelfde serie twee boeken waarin hij ook vragen van God als invalshoek gebruikte. Hij was nooit van plan om schrijver te worden. Aan de keukentafel, tussen laptop en telefoon, vertelt hij: "Ik had een paar spellen bedacht waardoor ik in contact kwam met de Vuurbaak. Deze uitgeverij vroeg me toen een boek te schrijven. Ik dacht: dat is leuk om te doen. In de coronatijd ontstond de mogelijkheid om eraan te werken."
Vraagtekens
Na zijn eerste boek 'Zoals Jezus' vond hij een nieuwe invalshoek. “Ik dacht: wij hebben vaak veel vragen aan God. Maar wat als God een vraag aan ons heeft?” Hij besloot in de Bijbel op zoek te gaan naar vragen van God. “Ik heb zitten scrollen op vraagtekens in de Bijbel en stuitte op honderden vragen. Zo is het idee voor een dagboek ontstaan, als stimulans om in gesprek te komen met God.”
In het kader van het 75-jarig bestaan van Israël zocht Kollenstaart 75 vragen op ‘die iets zeggen over Gods relatie met Israël, de Arabieren en de wereld’.
“Gods vragen zijn tweeledig: we leren God erdoor kennen, maar ze zijn ook bedoeld om op ons hart te kloppen, zodat wij tevoorschijn komen.”
Al in zijn kindertijd hoorde Kollenstaart dat Israël Gods volk is. “Ik heb het besef meegekregen dat Israël belangrijk is en in de eindtijd een rol speelt. Ik heb veel over de Jodenvervolging gelezen. Maar het was niet mijn eerste thema, ik was met veel andere dingen bezig, zoals missionair bezig zijn. Ik dacht: Israël is een soort proeftuintje, als prototype van de falende mens. Aan Israël kunnen we zien hoe het niet moet. Ik denk dat ik een subtiele versie van de vervangingstheologie aanhing: waar Israël staat mag je jouw naam invullen.”
Een conferentie in 2009 veranderde de kijk die Kollenstaart had op Israël en Bijbelteksten over het land en het volk. De conferentie (Reveilweek) werd georganiseerd door de Near East Ministry (NEM). “Het mooie is dat er bij de NEM ook veel liefde is voor Arabieren. Het plan van God voor Israël sluit liefde voor hen niet uit. Het gaat om de hele weg van God met zijn volk, een proces dat nog niet is afgesloten. Ik mag me daar ook toe verhouden. Er valt nog iets te verwachten van wat God gaat doen met zijn volk. Israël is bedoeld als kanaal van zegen voor de hele wereld.”
Zijn houding ten aanzien van Israël werd bescheidener. "De Bijbel is vol van Gods trouw aan Israël, wij mochten erbij komen. Maar als je leest over alle pogroms en vervolging door de kerk, dat is beschamend. De Jodenster was geen uitvinding van Hitler, het volk is de eeuwen door al gestigmatiseerd."
Pijnlijk verhaal
Tijdens het schrijven van het boek werd Kollenstaart getroffen door het verhaal over Hagar en haar zoon Ismaël, de voorvader van het Arabische volk. "Hagar is weggestuurd door haar meesteres Saraï, maar een engel zegt: 'Ga terug'. Waarom? Het was voor haar geen leven onder een jaloerse meesteres. Het conflict tussen Jood en Arabier is daar ontstaan, maar God wilde beide kinderen geboren laten worden in de tent van Abraham. Ik blijf het een pijnlijk verhaal vinden, de strijd tussen Joden en Palestijnen. Hoe gaat God er iets van maken? Maar het is ook wonderlijk dat de Joden ineens de geest krijgen om terug te keren naar het land. Zou dat iets van God zijn? Is het land van Israël? Nee, het is van God. Hij stelt er voorwaarden aan. Tegelijk wil ik daar als 'heiden' (niet-Jood) heel bescheiden in zijn. Laten we eerst de hand in eigen boezem steken. Ik hoop dat er Joodse profeten opstaan die de regering in Israël bij de les houden. En dat er in de kerk mensen zijn die ons bij de les houden. Ik voel me niet geroepen de Joden op de vingers te tikken, na alles wat wij gedaan hebben."
Het boek '75 vragen van God aan zijn volk' is uitgegeven door uitgeverij Vuurbaak. De vragen maken het ook geschikt voor gebruik in groepen.
Anne Marie Hoekstra