Achter de tafel bij een stembureau
AlgemeenTIEL • Terwijl veel gemeenten, mede vanwege uitval door ziekte, moeite hebben om voldoende stembureaumedewerkers te vinden, is het vrijwilligersbestand van gemeente Tiel nog steeds royaal gevuld. Van de 250 mensen op de Tielse lijst worden er 130 ingezet bij de gemeenteraadsverkiezingen. Wie zijn dat toch, die mensen die dat op het oog zo saaie werk achter die lange tafel doen? En waarom komen de meesten jaar na jaar terug?
“Hoe ver moeten de stembureauleden van stemhokjes af zitten?” “Wanneer mag iemand helpen bij het stemmen?” “Mag je met een verlopen paspoort stemmen?” Het zijn vragen waar de gemiddelde burger geen antwoord op weet, maar de leden van een stembureau wel. Want voordat die mogen aantreden, moeten ze eerst een online training volgen. Alle regels rond de inrichting van het stemlokaal, de controle van stempassen en identiteitsbewijzen en het tellen van de stemmen passeren daarbij de revue. En natuurlijk ook wat er te doen staat als er brand uitbreekt, als er actievoerders op de stoep staan of als een verslaggever binnenloopt met draaiende camera. En wat als er meer of minder stembiljetten zijn ingeleverd dan er zijn uitgedeeld? Zelfs oudgedienden moeten steeds opnieuw aantonen dat ze weten wat hen te doen staat.
Gezelligheid in het Oosthonk
Gert van Otterloo, gepensioneerd, is zo’n oudgediende. Al tien jaar maakt hij deel uit van het stembureauteam in het Oosthonk, al staat het hem vrij om zich voor een andere locatie op te geven. Dit jaar is het Oosthonk aangewezen als een van de vier stembureaus die ook op maandag en dinsdag open zijn. De andere vijftien locaties, waaronder een bus die ook Kapel-Avezaath en Zennewijnen aandoet, zijn dit jaar alleen op woensdag geopend. Gert: “In het Oosthonk is het altijd gezellig, we zitten hier al jaren met dezelfde ploeg. De mensen uit de wijk kennen ons inmiddels, en wij weten precies met wie een geintje kunnen uithalen. Want je moet het natuurlijk wel een beetje leuk maken voor elkaar!”
Flexibel
Het team van Gert gaat flexibel om met de aanbevolen taakverdeling en verdeling van werktijden. “Wij komen allemaal al ‘s ochtends vroeg tussen zeven en half acht om de boel op te starten we gaan pas weg als alle stemmen zijn geteld, dat is soms pas rond middernacht. Maar tussendoor kan iedereen om de beurt weg hoor, en we wisselen ook regelmatig van taak.” Voor Gert is het werk inmiddels gesneden koek. Hij plaagt een bekende die binnenstapt en checkt daarna geconcentreerd de geldigheid van diens paspoort en stempas. “Je herkent me toch wel?” zegt de bezoeker lachend, al weet hij dat ook hij niet aan controle ontkomt. Na goedkeuring door Gert checkt de collega naast hem of de stempas voorkomt in het Register Ongeldige Stempassen (ROS), waarin staat welke passen kwijt zijn, op naam van een overledene staan of om andere redenen ongeldig zijn. De andere teamleden reiken stembiljetten uit, geven instructie, bewaken het stemgeheim en delen dit jaar ook Tielse pepermuntjes uit. ‘S avonds laat worden alle biljetten uitgevouwen en komen stemmentellers het team versterken.
Stemmenteller
Gert begon ooit als stemmenteller en schoof het jaar daarna door naar de functie van stembureaulid. Een speciale rol is weggelegd voor de voorzitters van de stembureaus. Sylvia Deniz, in het dagelijks leven leerplichtambtenaar, is zo’n voorzitter. Op verkiezingsdagen meldt ze zich tussen 6.30 en 7.00 uur op het gemeentehuis om de laptop en stemkoffer op te halen voor ‘haar’ stembureau. De laptop wordt gebruikt om de resultaten van de tellingen mee vast te leggen. Het koffertje bevat onder meer instructies voor het team, het ROS en de sleutel van de stembus met blanco stembiljetten.
Echt leeg?
“De stembussen, stemhokjes en biljetten worden tevoren op locatie afgeleverd. Ik open het stembureau op de verkiezingsdag en controleer met de andere stembureauleden of de stembus bij de start ook echt leeg is. Na het tellen van de stemmen sluit ik de bus weer af, met de ingevulde biljetten erin. Overdag ben ik het eerste aanspreekpunt bij problemen en verder werk ik gewoon met de anderen mee. Na afloop zorg ik dat er een aantal formulieren en een verslag van gebeurtenissen - het proces verbaal- worden ingevuld en lever dat met koffer en laptop weer in bij de gemeente.” Net als Gert wil Sylvia op deze manier een steentje bijdragen aan het democratische proces. “Onze democratie is een groot goed en door mijn inzet probeer ik ook te promoten dat mensen gaan stemmen.”
Portie humor
Niet alleen idealisme, maar ook een portie humor en goede catering -dankzij een royale onkostenvergoeding- dragen bij aan de motivatie. “Nu alleen nog wat meer jongeren in de teams!”, hoopt John van Elst, de gemeentelijke organisator.
Corien Remijn