De Davidslier brengt troost en rust.
tiel• Soepel laat Dick Steenbergen zijn vingers langs de snaren glijden van de kleine lier die op zijn benen rust. Serene, lieflijke klanken vullen zijn huiskamer, die met zijn houten meubels en natuurlijke kleuren een perfecte omgeving schept voor deze muziek. Dick speelt een cellosuite van Bach op zijn fonkelnieuwe instrument: een Davidsconcertlier.
De lier is het oudst bekende snaarinstrument en een voorloper van de hedendaagse harp. Omdat het volgens de overlevering rond 1000 voor Christus door David werd bespeeld voor koning Saul, wordt het ook wel Davidslier genoemd. Het raakte een tijd in de vergetelheid totdat Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, het instrument weer een podium gaf. Dick is er blij mee.
Helende werking
Even sluit ik mijn ogen om de vredige, zachte klanken beter tot me door te laten dringen. Door de lichte nagalm, die het geluid extra diepte geeft, waan ik me bijna in een concertzaal. De zuivere muziek ontroert me, en dat is kennelijk geen ongewoon effect van dit instrument. Dick legt uit: "Binnen de antroposofie is de lier bekend om de helende werking, op een subtiel energieniveau. Het wordt daarom ook vaak gebruikt voor therapeutische doeleinden." Het effect van de bijzondere klanken heeft hij zelf ook ervaren. "Een aantal jaren geleden heb ik een herseninfarct gehad en spelen op de lier werkte voor mij echt troostend, en helend. Het is dus meer dan een leuke hobby." Hij beschouwt zichzelf niet als antroposoof, maar volgde wel basis- en middelbaar onderwijs op een antroposofische Vrije School. Op Vrije Scholen is de lier tegenwoordig een veelgebruikt instrument. "Van mijn zevende tot pakweg dertiende jaar heb ik regelmatig lier gespeeld, naast andere instrumenten. Eerst klassikaal, op school, en later met privéles." Lachend: "Als puber kreeg ik andere interesses maar de lier is nooit helemaal uit mijn leven verdwenen."
Spelen met je ziel
Naast zijn baan als broodbakker bij Thedinghsweert is Dick een gepassioneerde amateurmuzikant. Als "Dansende Balg" met alpinopet en trekzak -een soort accordeon- is hij een graag geziene gast in zorginstellingen en bij feestelijke bijeenkomsten, al ligt dat vanwege corona nu al een tijdje stil. "Mijn optredens brengen sfeer en ontspanning, Muziek is een internationale taal die iedereen verstaat en mensen verbindt. De uitvoering hoeft echt niet altijd perfect te zijn: het gaat vooral om de bezieling. Ik wil de muziek tot leven brengen en speel daarom ook altijd uit mijn hoofd, met mijn eigen dynamiek en interpretatie."
Aan zijn spel is het niet te horen, maar Dick heeft zijn nieuwe Davidslier pas twee maanden in huis. In de periode dat hij herstelde van zijn herseninfarct heeft hij eens te meer ervaren hoe intens de klanken werken op mentaal niveau. Hij ging het instrument zelfs zozeer waarderen, dat hij besloot een exemplaar te laten bouwen bij een van de weinige ambachtslieden die dit kunnen: Hendrik Heisterborg uit Zwolle. Geen basismodelletje, maar een kostbare en unieke concertlier. Met een romp van beukenhout, een kam van harder citroenhout en 51 snaren van omwoeld staaldraad. Te vervoeren in een koffer van formaat behangtafel. "Concertlieren zijn zeldzaam: voor Hendrik is het pas het tweede exemplaar dat hij heeft gemaakt", legt Dick uit. "Dit instrument ziet er vanwege de losliggende klankkast iets anders uit dan het type waar Steiner mee werkte, maar de klank is daardoor wel mooier." Voor optredens met de lier vindt hij het nu nog te vroeg, maar wanneer de tijd er rijp voor is wil hij anderen graag laten meegenieten tijdens speciale gelegenheden zoals Advent en Kerst. Ook overweegt hij het instrument in te zetten bij stervensbegeleiding, omdat het zoveel troost en rust brengt. Een voorproefje van Dick, met een andere lier, is te vinden op YouTube, bij Lierspeler de Gevoelige Snaar.
Corien Remijn