Een verrassend leuk museum
Het Elisabeth Weeshuis gaf van 1560 tot 1952 onderdak aan in totaal 700 weeskinderen. Het weeshuis werd gesticht door 'Vrouwe Elisabeth', een steenrijke weduwe uit een adelijk geslacht. In de stichtingsakte (Fundatiebrief) werd bepaald dat er plaats zou zijn voor 24 knaapkens (jongens) en 24 maagdekens (meiden), die sindsdien waren gehuisvest in strikt gescheiden aparte vleugels van het gebouw.
Het leven in het weeshuis was eeuwenlang karig en extreem streng. 'Men zal de weeskinderen tot regel geven om zich stil, zedig en netjes te gedragen en hen verbieden om te kijven, te roepen of te vechten', zo luidde de bepaling in de Fundatiebrief van 1560. De kinderen moesten goede christenen worden, die later hun eigen brood zouden kunnen verdienen. Veel tijd werd besteed aan godsdienstonderwijs, gebeden opzeggen en kerkbezoek. De meisjes leerden voor dienstbode of naaisters, de jongens leerden een ambacht. De weeskinderen waren zelfvoorzienend. Voeding kwam uit de eigen moestuin, de onderbroeken werden gebreid en wat kapot was werd hersteld.
Het Elisabeth Weeshuis Museum aan de Herenstraat 29 in Culemborg is gevestigd in de voormalige vrouwenvleugel van het weeshuis. Bezoekers komen binnen in een prachtig in ere herstelde keuken. Verder zijn op de begane grond indrukwekkende schilderijen te zien. Interessant voor iedereen die meer willen weten over de historie van Culemborg.
Kinderen zijn natuurlijk vooral benieuwd hoe het nu echt was om in zo'n weeshuis te wonen. Ze zien op de eerste verdieping hoe meisjes in piepkleine bedjes sliepen, met de pispot binnen handbereik en een plankje met de hoogst noodzakelijke toiletspullen. In de kelder zijn kledingstukken en schoolattributen te bewonderen. Een negentigjarige vertelt in een filmpje over de regeltjes bij het aardappelschillen. Als die te dik werden geschild kregen ze de schillen 's avonds getrakteerd op hun bordje.
Kinderen kunnen tijdens doe-het-zelf workshops de tijd van toen nog eens herbeleven. Zoals bijvoorbeeld wassen in een zinken teil en een ouderwetse wringer.
Komend weekend zijn de laatste workshops van deze zomer. De kosten zijn 2,50 euro per workshop per kind. Vrije inloop. Kijk voor meer informatie op weeshuismuseum.nl/activiteiten.