Veel bezorgde vragen over PFAS
sliedrecht • Het Dordtse chemiebedrijf Chemours stoot al jaren PFAS uit. Maandag 5 september werd de uitkomst bekend van onderzoek naar de gevolgen daarvan voor moestuinen en gezondheid. Naar aanleiding daarvan was er donderdag 8 september een informatieavond.
GGD-arts Henk Klapwijk hield een betoog dat zowel verhelderend als verwarrend was. Hij projecteerde een dia met afbeeldingen van producten waarin PFAS wordt verwerkt (onder andere tapijt, cosmetica en bepaalde voedselverpakkingen) met daarboven de zin ‘Alle PFAS zijn potentieel zeer zorgwekkend’. Klapwijk vertelde dat PFAS een stof is die zich opstapelt in het lichaam en giftig is voor mens en milieu. “PFO’s, PFOA en GenX zijn zeer zorgwekkende stoffen.” Maar hij zei ook: “De kans op ziekte is wat mij betreft klein, beperkt.”
Immuunsysteem
Over de gezondheidseffecten van PFAS is bekend dat deze stoffen nadelige effecten hebben op het immuunsysteem en de leverfunctie, dat mensen meer kans hebben op een verhoogd cholesterol, dat baby’s een iets lager geboortegewicht kunnen hebben en dat de stof mogelijk kankerverwekkend is. Bij dat laatste gaat het over nier- en testiskanker. Klapwijk vertelde daarbij dat uit GGD-onderzoek bleek dat nier- en testiskanker in de omgeving van Chemours niet vaker voorkomen dan elders. Dat laatste ontlokte aan een Dordtse mevrouw de uitspraak: “Mijn oncoloog denkt er anders over dan u.”
Amerikaans onderzoek zorgde er in de voorbije jaren voor dat de norm voor PFAS strenger werd. Daaruit bleek dat baby’s die waren blootgesteld aan PFAS na hun dktp-vaccinatie minder antistoffen aanmaakten. Overigens raken we PFAS wel langzaam kwijt uit ons lichaam, aldus Klapwijk. “Je plast het uit. Als je geen nieuwe PFAS meer binnen zou krijgen, zou je de stof na ongeveer twintig jaar kwijt zijn.”
Aanwezigen stelden ook kritische vragen over de gevolgen voor melkveebedrijven. Verwijzend naar het advies om op een aantal locaties maar geen groenten uit je moestuin meer te eten vroeg een man: “Moeten melkveebedrijven hun melk maar weggooien?” Klapwijk: “De NVWA houdt toezicht op de melk. Er komt een NVWA-rapport over onze voeding en PFAS.”
Moestuin
Tessa Pancras van onderzoeksbureau Arcadis deed onderzoek naar PFAS in de regio. Ze vertelde dat er dit najaar resultaten volgen van grond- en wateronderzoek en toonde een kaartje moet groene, rode en oranje cirkels, gebaseerd op onderzoek dat het RIVM op maandag 5 september bekendmaakte. Daaruit bleek dat je beter bovenwinds kunt wonen, ten opzichte van Chemours. Bij ’s Gravendeel en Puttershoek kunnen mensen onbeperkt uit hun moestuin eten. In een deel van Dordrecht kunnen mensen dat maar beter helemaal niet doen en op locaties in Molenlanden is het advies om voedsel uit eigen tuin af te wisselen met groenten en fruit uit de winkel.
Een vrouw uit de gemeente Molenlanden wilde weten hoe ze moet omgaan met het advies ‘eet lokaal’. “Ik haal melk bij de boer, eet Graafstroomkaas en groenten uit mijn moestuin. Dan krijg je dus extra veel PFAS binnen in onze regio. Is daar ook naar gekeken?” Ze moest het doen met de reactie dat de NVWA daarnaar kijkt.
Veel mensen waren na afloop van de avond niet echt gerustgesteld. Het meest hoopgevend was misschien de mededeling van wethouder Roeland Bijderwieden (Sliedrecht): “De gemeenten Sliedrecht, Dordrecht, Papendrecht en Molenlanden blijven zich ervoor inzetten dat er uiteindelijk nul uit de pijp komt bij Chemours.” De gemeenten zetten juridische stappen.
Wethouders
Opvallend was dat er op de informatieavond in Sliedrecht wethouders waren uit alle omliggende gemeenten, mensen van de GGD, de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, onderzoekers van Arcadis en artsen van de GGD, maar niemand van Chemours zelf.
Anne Marie Hoekstra