Monumentendag met boerenwagens
alblasserdam • "We hebben hier een unieke collectie staan, die wij zelf hebben gerestaureerd en gemaakt en die ik graag wil laten zien”, vertelt de Alblasserdamse restaurateur. Uit liefhebberij heeft hij in de afgelopen 35 jaar maar liefst 38 oude boerenwagens opgeknapt, gerestaureerd en deels nagemaakt.
"En als je dan bedenkt dat er nog maar ongeveer 70 oude fraaie boerenwagens zijn in Nederland, betekent dit dat ik ruim de helft daarvan onder handen genomen heb”, vertelt de 67-jarige Van Asperen.
De oude boerenwagens zijn gemiddeld 150 jaar oud. De oudste dateert van 1796 en de jongste heeft als bouwjaar 1915. Ze zijn oorspronkelijk afkomstig uit de Bommelerwaard, de Tielerwaard, het Land van Heusden en Altena, de Krimpenerwaard, Vijfheerenlanden en de Alblasserwaard.
"Daarnaast heb ik een aantal speelwagens”, vervolgt Van Asperen. "Die werden vroeger alleen voor personenvervoer gebruikt. Dat waren destijds, zeg maar, de sportwagens, terwijl de boerenwagens vergeleken kunnen worden met de stationwagens van nu. Daar werd van alles in vervoerd.”
Verder rijdt Jan op zaterdag 10 september enkele oude sleden naar buiten. Hij laat een fotoboekje zien dat in het verleden door de Klaroen is uitgegeven, waarop een foto staat uit 1942 van de slee van Souburgh, met de familie Labrijn erop. “Die slee heb ik hier staan, helemaal opgeknapt.”
Ook een ijzeren slee, die ooit van Piet Lels van huis te Kinderdijk is geweest en rond 1890 gebouwd moet zijn op een van de scheepswerven in Alblasserdam, is te zien tijdens Open Monumentendag. Jan: “Die was volledig van ijzer gemaakt, oerdegelijk en nog in goede staat.”
Het voormalige rijtuig een schuitje phaeton dat jarenlang in het koetshuis van Huis Rijkee heeft gestaan in Alblasserdam, zal ook naar buiten gereden worden tijdens op 10 september. Gedateerd op plm 1845 waarschijnlijk gemaakt in Rotterdam.En de bijzonder fraaie boerenwagen van J.C.C. Smit de scheepsbouwers , gemaakt bij A.Van Peet in Meerkerk , de Smitten kochten hem rond de oorlog bij boer de Jong uit Tienhoven.
“De mooiste boerenwagens zijn in het verleden gemaakt in de Alblasserwaard”, vertelt Jan. “Dat zeg ik niet omdat ik zelf uit deze regio kom, maar omdat het echt zo is. De grond is heel vruchtbaar en ondanks het feit dat het gebied 33 keer onder water is gelopen en er ook veel perioden van armoede zijn geweest, was de Alblasserwaard vroeger al heel welvarend. Dat zie je terug in de versieringen op de boerenwagens.”
Er waren in het verleden bloeiende rijtuigmakers, zoals Van Peet in Meerkerk en Van Steenis in Noordeloos. “Vanaf ongeveer 1500 moeten er duizenden rondgereden hebben in Nederland, maar daarvan zijn er niet veel bewaard gebleven.” Hij schat dat er nog ongeveer 70 zijn in Nederland. Zo af en toe wordt er nog eentje gevonden in een oude boerenschuur. “Maar meestal verkeren ze dan in een slechte kwaliteit.”
Sommige oude boerenwagens heeft hij gekocht, andere heeft hij gekregen. Soms kreeg hij alleen enkele restanten van rijtuigen in handen. Door onderzoek kwam hij erachter hoe de wagen eruit gezien heeft en vervolgens bouwde hij het rijtuig zo precies mogelijk op. “Ik kan tekenen en beeldhouwen. Met veel geduld lukt het dan vaak om er iets moois van te maken”, vertelt Jan niet zonder trots.
“Niemand heeft er wat aan als ik ze alleen maar in de schuur laat staan. Het liefst zou ik ze ergens willen tentoonstellen, maar pogingen om dit voor elkaar te krijgen, zijn tot nu toe niet gelukt.” Jan was in verregaande onderhandelingen om zijn wagens tentoon te stellen in Heerlijkheid Marënwaerdt in Beesd, maar na het overlijden van baron Frans van Verschuer op 20 juni dit jaar is het onduidelijk of dit gaat lukken.
Jan van Asperen laat de collectie graag zien tijdens Open Monumentendag op zaterdag 10 september. Elk rijtuig heeft zijn eigen geschiedenis en Jan kan er mooie anekdotes over vertellen. Vanaf 10.30 uur zijn bezoekers welkom aan de Oost-Kinderdijk 341 in Alblasserdam. De ingang van het terrein is onderaan de stoep van de Noordenstraat. Aan eind van de middag rijdt Jan de rijtuigen weer naar binnen.
q www.boerenwagens.nl