Plaquette voor oorlogshelden in Hei- en Boeicop: ‘Deze jongens betaalden de hoogste prijs voor onze vrijheid’
AlgemeenHEI- EN BOEICOP • De begraafplaats in Hei- en Boeicop is op 9 september het decor van een herdenkingsceremonie ter ere van zeven geallieerden (zes Britten en één Canadees) die op 23 augustus 1943 neerstortten in de buurt van het dorp, nadat de Lancaster waarin zijn vlogen werd neergehaald door een Duitse nachtjager.
Zes van hen overleden en liggen begraven in Hei- en Boeicop. Na de ceremonie wordt er aan de overkant van de begraafplaats een plaquette onthuld ter nagedachtenis aan de oorlogshelden. “Deze jongens hebben de hoogste prijs betaald voor onze vrijheid.”
Onderzoek
Die laatste zin is afkomstig van Martin Zondag. Zondag begon ruim 30 jaar geleden met een onderzoek naar de bemanning van het vliegtuig.
Hij vertelt: “Ik hoorde op 17-jarige leeftijd voor het eerst het verhaal over het neergestorte vliegtuig. Het verhaal intrigeerde mij direct en toen ik in 1992 op mijn 22ste een artikel in De Gecombineerde (toenmalige regionale krant) las, ben ik me verder in het verhaal gaan verdiepen.”
“Mijn vader heeft me altijd op het hart gedrukt dat wij onze vrijheid te danken hebben aan de Engelsen en Canadezen die Nederland geholpen hebben in de oorlog. Gijs Brouwer kwam in het artikel aan het woord en was de zoon van de landeigenaar waarop het vliegtuig destijds neerstortte. Ik heb hem opgezocht en met zijn info ben ik verder gaan zoeken.”
Belangrijke missie
Het was Zondag opgevallen dat er zes lichamen op de begraafplaats in Hei- en Boeicop liggen, terwijl een Lancaster plaats bood aan zeven bemanningsleden. Hij schrijft brieven naar the Royal Air Force (RAF) in Engeland om te achterhalen wie het zevende bemanningslid was. We zitten halverwege de jaren 90, waardoor het soms maanden duurt voordat hij antwoord krijgt. Desondanks lukt het Zondag om de naam te achterhalen.
“De bommenrichter, Sydney Williamson, is uit het vliegtuig gesprongen met een parachute. Hij is opgepakt door de Duitsers, maar heeft de oorlog overleefd. Hij is overleden in 2008. Bovendien kwam ik te weten dat de Lancaster waarmee men vloog onderdeel was van een missie om een chemische fabriek in Leverkusen te bombarderen, waar springstoffen en gas voor de gaskamers werd geproduceerd. Die missie was dus enorm belangrijk.”
Foto’s
Zondag probeert in de jaren 90 in contact te komen met Sydney Williamson en nodigt hem uit om het graf in Hei- en Boeicop te bezoeken. Williamson bedankt voor de eer. De gebeurtenissen zijn te traumatisch voor hem geweest om op de uitnodiging in te gaan. De laatste jaren ontstaat, in overleg met de Oranjevereniging Hei- en Boeicop het idee om de neergestorte vliegers een gezicht te geven in de vorm van een foto, iets wat in diverse andere gemeenten ook is gedaan.
• Tailgunner RAF Sergeant Ronald Horwood. - Aangeleverd
Hij komt in contact met iemand uit een andere gemeente die hetzelfde heeft gedaan en start met speuren naar nabestaanden. Het blijkt een ingewikkelde zoektocht, maar het lukt. Uren van speuren in digitale archieven leveren uiteindelijk informatie en foto’s op van vijf van de zes overleden bemanningsleden.
Waardering nabestaanden
“We hebben getwijfeld of we de foto’s moesten plaatsen, omdat er één ontbreekt. De nabestaanden die we gevonden hebben (hoofdzakelijk neven en nichten) waarderen het echter zo enorm dat we ze op deze manier willen eren, dat het toch doorgaat.”
“Begin dit jaar heb ik contact opgenomen met de gemeente Vijfheerenlanden. Ik wilde namelijk ook graag een herdenkingsplaquette laten plaatsen om de zes overleden vliegers, maar ook het zevende bemanningslid zo goed mogelijk te blijven herdenken. De gemeente was hier enthousiast over en heeft alle medewerking verleend.”
• Mid-upper gunner Canadees Flight RCAF Sergeant Einar Johnson. - Aangeleverd
Stenen uit Canada
“Bij de ceremonie op 9 september zullen ook 16 Britse nabestaanden aanwezig zijn van drie van de bemanningsleden. De familie van de Canadese jongen zullen er bijvoorbeeld niet bij zijn, maar sturen wel stenen op uit zijn geboorteplaats, zodat we die hier bij het graf kunnen leggen. Ook een heel mooi symbool.”
De herdenkingsceremonie start om 14:00 uur. De ceremonie is openbaar toegankelijk.