Geschiedenis
Ik las in dagblad Trouw het pleidooi van een docent op een middelbare school om van geschiedenis een verplicht vak te maken, voor iedereen. Zodat we in de gelegenheid worden gesteld te leren van de fouten die we in het verleden hebben gemaakt. Dan maken we ze in de toekomst niet opnieuw; dat hoop je dan. Ja, dat is naar aanleiding van de inval van Rusland in Oekraïne. We hebben het er regelmatig over, bij de koffieautomaat in de personeelskamer. Met angst in het hart constateer je dan dat de situatie in Oost-Europa veel lijkt op die van de jaren 30 in de vorige eeuw. Poetin/Hitler: mannen met ongelooflijk veel macht in hun eigen land, mannen die een gevaarlijke wrok koesteren tegen andere landen. Uit eigen belang een ander volk onder de voet lopen, het is een schande, maar ze zitten er niet mee. De andere landen die vredelievender zijn: je voelt je machteloos, als je met gelijke munt terugbetaalt, loop je het risico dat je zelf in een enorme oorlog verzeild raakt…. Maar moet je dan dat land dat overvallen wordt in zijn sop gaar laten koken? Er zijn gelukkig ook verschillen. Duitsland was eind jaren 30 militair niet te stuiten, en dat lijkt voorlopig met Rusland nu anders te zijn. En het inzetten van economische sancties – het zou best eens kunnen werken. Misschien dat de Russen daardoor bereid zijn om écht te onderhandelen, en aan te sturen op beëindiging van het geweld. Laten we het hopen. Al heeft Oekraïne ondertussen al een geweldig hoge prijs moeten betalen. Ook als het lukt de vrede tussen beide landen te herstellen, moeten we hen in de toekomst blijven steunen! Maar om terug te keren naar waar ik mee begon: zou het helpen, geschiedenis in elk pakket? Zouden we werkelijk kunnen leren van het verleden? Ja, dat denk ik zeker. Maar pas op, geschiedenis is geen exacte wetenschap: machthebber X doet dat, machthebber Y reageert op die en die manier, en toen ging het mis, dus dat moeten we nu anders doen. Zo simpel is het nooit. Je moet snappen waaróm, in welke omstandigheden machthebber X dat deed, en bekijken of diezelfde omstandigheden er nu weer zijn. Pas dan kan je werkelijk leren van fouten die in het verleden gemaakt zijn. Misschien niet zo’n gek idee hoor, geschiedenis als verplicht vak.
Arno van Staalduine
Directeur Het Heerenlanden