Raad West Betuwe wil lessen leren uit stortplaats debacle Avri
AlgemeenWEST BETUWE • De gemeenteraad van West Betuwe wil trekken uit de kwestie rond (het ontstaan van) het miljoenentekort bij afvalverwerker Avri. De fracties willen dat er op korte termijn een regionale bijeenkomst wordt, samen met de zeven andere gemeenten.
De raad heeft daartoe aangedrongen in een gezamenlijke motie van de tien fracties, die dinsdagavond unaniem werd aangenomen. Aanleiding is het zeer kritische onderzoeksrapport van Neckar van Naem.
Stortplaats
Het handelt in deze kwestie allemaal om de afgesloten stortplaats in Geldermalsen langs de rijksweg A15. Die zal over enkele jaren worden overgedragen aan de provincie Gelderland, die verantwoordelijk wordt voor eeuwigdurende nazorg. Op die manier wordt milieuverontreiniging voorkomen.
Om aan de financiële verplichtingen voor die nazorg te kunnen voldoen is gedurende de tijd dat de stortplaats nog open was vermogen opgebouwd in provinciale nazorgfondsen. Dat vermogen komt voort uit de nazorgheffingen die de Avri als eigenaar van deze stortplaatsen heeft ingebracht, plus de rendementen op beleggingen van de gelden uit het fonds.
In het najaar van 2020 heeft de provincie besloten om de rekenrente (het verwachte rendement op de beleggingen) te verlagen van 4,9% naar 3,1%. Als gevolg hiervan was het bedrag dat Avri bij elkaar had gespaard zodat de provincie in de eeuwigdurende nazorg kon voorzien (het doelvermogen) niet langer toereikend, maar was er circa 10 miljoen euro extra nodig. Dit stelde Avri en daarmee ook de aan de gemeenschappelijke regeling deelnemende gemeenten voor een grote financiële tegenvaller. Een tegenvaller die onder meer voor de gemeenteraden als een grote verrassing kwam en die bij hen tot veel vragen leidde.
‘Te laat gereageerd’
Bureau Neckar van Naem oordeelt in het rapport ‘Storten en tekorten’ dat binnen de Avri te laat is gereageerd op signalen over een mogelijke renteverlaging. ‘Het bleeft te lang en te veel een ambtelijke kwestie’. “Avri is te weinig politiek bestuurlijk sensitief geweest bij het inschatten van de gevolgen van het advies om de rekenrente te verlagen.”
De gemeenteraden en het Algemeen Bestuur zijn stap voor stap geïnformeerd over ontwikkelingen rondom de verlaging van de rekenrente. “Gemeenten”, zo concludeert het onderzoeksbureau, “geven beperkt invulling aan hun eigenaarschap van Avri. Meer aandacht voor die rol had kunnen bijdragen aan het tijdig signaleren van de urgentie van -toen nog- mogelijke rekenrenteverlaging.”
‘Onvoldoende toegerust’
De lijnen van informatievoorziening en sturing tussen gemeenteraden, colleges en Avri zijn niet eenduidig en lopen in de praktijk door elkaar. “De rol van hete Algemeen bestuur is beperkt, in tegenstelling tot wat op basis van de gemeenschappelijke regeling Avri verwacht mag worden. Gemeenteraden, colleges en ambtelijke organisaties van gemeenten zijn onvoldoende toegerust om adequaat tegenspel te bieden aan Avri.”
Neckar van Naem komt met een wijze les voor de gemeenten: “Besef dat hoe technisch een onderwerp ook is, er altijd een politieke component bestaat die ineens urgent kan worden. Bestuurlijke betrokkenheid of een systeem om indien nodig snel te kunnen opschakelen is dan ook essentieel.”