Intiem kijkje in gruttobestaan
leerdam • Astrid Kant (56) is weidevogelbeschermer in Vijfheerenlanden. Ze brengt al vijfendertig jaar elk voorjaar in haar eigenhandig van camouflagestof gemaakte schuilhut door, camera in de aanslag om alle stadia van het gruttoleven vast te leggen.
Van aankomst tot nestelen, paren en eieren leggen, broeden en de geboorte van de jongen, tot het verzamelen voor de lange trek terug naar Afrika.
Reddingsoperatie
"In 1988 begon ik aan mijn grootste reddingsoperatie ooit en ik heb mijn camera altijd als middel daarvoor gezien. Bij elke foto die ik maak denk ik: met dit beeld wil ik mijn steentje bijdragen aan weidevogelbe-scherming.”
Ze is nog altijd actief op het gebied van nestbescherming in de polder, waarbij ze boeren die rekening willen houden met de weidevogels, begeleidt en adviseert. Vanaf 2004 coördineert de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) het migratieonderzoek van de grutto, eerst met kleurringen, later aangevuld met satellietzenders. Het onderzoek geeft een goed beeld van de levenscyclus en de broedpopulatie van de grutto in West-Europa. Sinds 2009 werkt Astrid hier aan mee door gruttokuikens te ringen. "Dan word ik om half 6 ’s ochtends door een van de boeren gebeld ‘ik heb een kuiken voor je gevangen’ en rijd ik daar onmiddellijk heen.”
Grutto Tanja
De kuikens krijgen soms de naam van de boer of boerin op wiens land ze geringd zijn. Astrid vertelt over grutto Tanja, waarvan ze na het ringen drie jaar lang niets hoorde, tot april jaar. ,,Ik zat in m’n schuilhut naar een mannetje te kijken die aan het schijn-nestelen was, toen er een vrouwtje naast hem landde. En wat schetst mijn verbazing; dat bleek Tanja te zijn. Ze had zich 500 meter verder gevestigd dan waar ik haar geringd had.” In twaalf jaar tijd heeft Astrid inmiddels achthonderd kuikens geringd.
Otto Plantema
Otto Plantema (73) ontmoette Astrid Kant in Portugal. ,,Op reis vanuit Senegal naar hun broedgebied in de Hollandse polder, rusten grutto’s massaal uit in de Taagdelta. Ik was er om te fotograferen, zij om ringen af te lezen.” Plantema maakte eerder boeken over de albatros en de pinguïn, maar de weidevogels hebben eveneens zijn hart. Astrid: "Ik wilde vooral de schoonheid van de grutto laten zien, maar ik wist ook, dat kan ik niet in m’n eentje.”
En nu kwam hij zo’n beetje de meest gedreven gruttobeschermer van Nederland tegen. "We hebben er een jaar over gedaan en vulden elkaar perfect aan” zegt hij tevreden. Op zaterdag 2 oktober werd hun boek ‘grutto’ in Vijfheerenlanden gepresenteerd. Het is een prachtig monument voor onze nationale vogel geworden.
De foto’s geven een intiem inkijkje in het leven van de grutto, want de vogels wanen zich onbespied terwijl ze nestelen, paren, broeden en hun jongen liefkozen.
Achteruitgang
Volgens Erik Kleyheeg van SOVON is de gruttostand vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw achteruit gegaan. Die achteruitgang is nog niet gestopt, maar gaat tegenwoordig gelukkig wel minder hard. Provincie Utrecht telt tweeëneenhalf duizend broedparen, dat is tien procent van de landelijke broedpopulatie.”
Gruttolocaties
Wie zin heeft gekregen om straks in het voorjaar grutto’s te spotten, kan in het boek de mooiste gruttolocaties op een rijtje vinden, ook hier in de buurt. Het boek ‘grutto’ bevat verder 250 foto’s en zelfs korte filmpjes. Het is in eigen beheer uitgegeven en kost 25 euro.
Het boek is te bestellen in de boekwinkel, of voor een gesigneerd exemplaar bij de schrijvers: grutto.astrid@xs4all.nl.
Levien Vermeer