Tasjes, T-shirts en rompertjes met authentiek Leerdamse teksten
'Platte' streektaal komt weer tot leven
leerdam • 'Lelluk tasje' is vooralsnog de grote hit in de Glasstad. Maar ook de rompertjes met 'Meske' en 'Jochie' zijn bedenksels die aan het brein van de creatieve Leerdamse onderneemster zijn ontsproten. Of T shirts met 'Mijn vader is een Hutter', 'Kapoentje' of 'Ldam'.
Jacqueline bedenkt in het dagelijks leven concepten en creaties voor onder andere winkelcentra in de regio Utrecht. "Ik ben ook al jaren actief voor de LOV in Leerdam. Vorig jaar heb ik met een collega al een actie opgezet voor de horeca, die het heel moeilijk heeft met de lockdown. Maar inmiddels zijn de mensen een tikkeltje doneer-moe. Dus bedachten we wat anders. Al brainstormend kwamen we op het idee om een tasje te laten bedrukken met zo'n typisch Leerdamse uitdrukking. Het was een spontane oprisping. Want dachten we: 'zo'n linnen tasje is verrekte handig, maar wel lelijk'. Toen kwamen we op het idee om er 'Lelluk tasje' op te zetten."
'Echte Leerdammers'
Jacqueline is geboren in Leerdam-Noord. "En daar spreken we natuurlijk algemeen beschaafd Nederlands. Maar m'n vader en moeder zijn wel echte Leerdammers van geboorte. M'n vader werd geboren in de Bergstraat en m'n moeder in de Schoolstraat. Als ik daar aan terugdenk gebruikten ze allebei toch wel veel prachtige uitdrukkingen."
Voorbeelden genoeg. Zoals: 'Da he'k je toch al uitgelegen!' of 'Ben me toch gaan leggen vallen'. "Zonde als onze streektaal verloren gaat", vindt Jacqueline. Haar stelregel: Wees trots op waar je woont en laat zien waar je vandaan komt. "Een 'echte' Leerdammer is zeer kritisch op van alles en nog wat en kan je met een typische Leerdamse uitspraak en/ of woorden precies vertellen hoe het zit", zegt Jacqueline op de website.
"Geheel op eigen wijze laten ze graag van zich horen en vooral vroeger hadden ze vaak ook voor iedereen wel een bijnaam. Ook hebben Leerdammers zo hun eigen woorden voor verschillende dingen. Zoals meuziken (muggen), de hol op (de heuvel op). Deze uitdrukkingen hoor je helaas steeds minder."
Ze is via haar website en via social media inmiddels gestart met een zoektocht naar meer Leerdamse uitdrukkingen. Daar wordt enthousiast op gereageerd. Leerdammers komen spontaan met nieuwe ideeën. Natuurlijk de verbasteringen 'gebreeën', 'gerolen', 'opgehongen', 'doe maar die blauwes', 'de errepels schillen', 'vuilisbelt'. Maar ook de typische uitdrukkingen: 'Nie zo schieluk', 'de sticht kluiten', 'de hort op', 'op een holletje', 'mauwen'.
Mengelmoesje
Volgens Jacqueline is Leerdams echt zo'n mengelmoesje van Utrechts, Brabants en Rotterdams.
"Ik vind het heel belangrijk dat die streektaal in stand blijft. Het is ook een stukje Leerdams chauvinisme. Tegenwoordig worden teveel tradities overboord gegooid. Dat dingen veranderen is normaal. Je hoeft ook niet strak vast te houden aan tradities. Maar ik vind het wel mooi als dingen die eigen zijn, zoals de taal, levend worden gehouden. Anders wordt alles zo'n eenheidsworst. Iedereen wil graag bij een groepje horen of zich ergens thuis voelen. Dat kan ook via de taal."
Wat begon als een oprisping, begint nu echt wat serieuzere vormen aan te nemen. "Diverse mensen vragen mij waar ze de tasjes, T-shirts en rompertjes kunnen kopen. Inmiddels heb ik een deal met Boek & Co in de Kerkstraat. Dat is natuurlijk fantastisch nieuws. Daarnaast heb ik ook plannen voor het bedrukken van bekertjes. En het idee kan ik natuurlijk ook uitrollen naar andere stadjes, bijvoorbeeld Gorinchem. Ik zie het wel zitten."
Meer informatie via: