Fysieke en mentale restklachten na doormaken coronavirus
'Vooral vermoeidheid speelt grote rol'
leerdam • Fysiotherapeute Elise Temminck van FysioTemminck legt uit dat ex-coronapatiënten vaak nog behoorlijke restklachten hebben, zowel fysiek als mentaal. Met verwijzing van de huisarts of een specialist kunnen patiënten voor hersteltraining (revalidatie) na covid-19 terecht bij een fysiotherapeut. "Een rustige opbouw is belangrijk. De eerste zes weken wanneer iemand symptoomvrij is, staan in het teken van het oppakken van activiteiten in het dagelijks leven. De activiteiten worden gedoseerd opgebouwd. De rol van de fysiotherapeut is dan vooral coachend en ondersteunend. Wanneer het na de eerste zes weken beter gaat, zullen testen worden afgenomen om te kijken hoe het gesteld is met de kracht, uithoudingsvermogen, balans en ademhaling. Op basis daarvan wordt een behandelplan gemaakt, waarbij de hulpvraag van de patiënt centraal staat. Tijdens iedere behandeling (training) worden hartslag en zuurstofgehalte in het bloed nauwlettend in de gaten gehouden. Bij patiënten die in de thuissituatie beperkingen of problemen ervaren die buiten het domein van de fysiotherapie vallen, is afstemming en samenwerking met andere disciplines van belang", meent de fysiotherapeute. "Iedere patiënt met covid-19 heeft weer een andere lichaamssamenstelling. Er kan sprake zijn van ondervoeding, verlies van spiermassa of obesitas. Voor hen is een samenwerking tussen een diëtist en een fysiotherapeut dus van belang. Voor problemen met kauwen, eten en slikken kan logopedie ondersteuning bieden. Wanneer er ook op mentaal niveau klachten worden ervaren, zoals angst en acceptatieproblemen, zal worden verwezen naar bijvoorbeeld een psycholoog."
Covid-19 is een nieuw ziektebeeld waar zeker in de eerste maanden nog geen tot zeer weinig wetenschappelijke kennis over is, legt Elise uit. "Inmiddels, een jaar later komt hier verandering in. Het KNGF, onze beroepsgroep, heeft een Standpunt ontwikkeld, een document ontwikkeld door onder andere hoogleraren, fysiotherapeuten en het Longfonds dat een richtlijn geeft hoe we de patiënten zo goed mogelijk kunnen behandelen. Mijn nieuwe collega Marija Brouwer, die zorg draagt voor de hersteltraining na covid-19, heeft daarnaast scholing gevolgd via het KNGF. Met collega fysiotherapeuten uit andere praktijken worden ervaringen uitgewisseld, zo worden nieuwe kennis en inzichten bijgehouden."
Elise ziet dat het beloop bij corona onvoorspelbaar is. "De één wordt ernstig ziek en de andere ervaart nauwelijks klachten. Bij patiënten die bij FysioTemminck komen, speelt vooral vermoeidheid een grote rol. Ook bij de normale activiteiten, zoals even de trap oplopen. Het geven van een prognose is, door het onvoorspelbare beloop, lastig. Het is belangrijk dat patiënten weten dat het herstel tijd kost en dat het luisteren naar hun lichaam het belangrijkst is. Acceptatie speelt hierin een belangrijke rol. Over grenzen gaan, heeft hierin een averechts effect." De fysiotherapeute verwacht dat, zolang er mensen ziek worden door het coronavirus, herstelzorg ook een rol blijft spelen. "Mijn verwachting is dat door het inenten er minder mensen (ernstig) ziek worden en daardoor ook minder restklachten krijgen. Of deze hypothese klopt, zal pas einde van dit jaar of volgend jaar duidelijk worden."