'Fysiek contact is wat ze nodig hebben om hun identiteit te vinden'
Jongeren in de knel door pandemie
regio • Jongeren zitten in een leeftijdsfase waarin ze ontdekken wie ze zijn en wat ze kunnen. Juist voor deze groep zijn de RIVM-maatregelen daarom moeilijk.
Terwijl sociaal contact voor de vorming van hun persoonlijkheid belangrijk is, mogen ze elkaar minder ontmoeten. Ook raken velen hun bijbaan kwijt, mogen ze niet sporten, vinden ze moeilijk een stageplek en lijden ze onder gebrek aan perspectief. Veel jongeren krijgen psychische problemen, blijkt uit de verhalen van hulpverleners in de regio.
Niet knuffelen
Wendy van Delsen van het Sociaal Team Molenlanden (SMT) vertelt over verveling, een toename van softdrugsgebruik en verlies van een gezond dag- en nachtritme. "En doordat ouders ineens veel thuis zijn, wil het nog wel eens clashen thuis. Ik hoor van jongeren dat ze het voorheen altijd fiksten met hun moeder, maar dat hun vader nu veel thuis is en er ineens ook iets van vindt.” Sommige jongeren worden zelfs door hun eigen ouders op afstand gehouden. "Ouders hebben soms zo'n angst voor corona dat ze hun tiener niet meer knuffelen.”
In mei en juni was er een piek in het aantal aanmeldingen bij het SMT en ook in de zomervakantie was het onrustiger dan normaal. Wendy: "Meldingen komen van de gezinnen zelf, van de politie of van Veilig Thuis, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. Nu het langer duurt merk je dat de onrust toeneemt. Er is meer overlast op straat, jongeren gaan zich vervelen en op een negatieve manier aandacht zoeken. Vuurwerk gooien bijvoorbeeld. Ook het aantal meldingen van de politie en Veilig Thuis nam aan het einde van het jaar toe.”
Als oorzaken voor toenemende onrust in gezinnen somt Wendy op: "Door baanverlies zijn er vaker financiële zorgen, mensen zitten teveel op elkaars lip en bij sommige jongeren lukt het niet om online te leren. Een leerplichtambtenaar vertelt ouders vervolgens dat hun kind aanwezig moet zijn. De stress loopt op. Er is meer huiselijk geweld en er zijn vaker ruzies op straat. Verder komt verwardheid veel voor op het moment.”
Jongerenwerker Anne Gouw van Stichting Welzijn Molenlanden spreekt met regelmaat zeventig tot tachtig jongeren die het moeilijk hebben als gevolg van coronamaatregelen. “Een stuk of tien van hen zijn echt bang. De vraag is wel: hebben ze het moeilijker door corona of waren de problemen er al en komen ze nu tot uiting? In ieder geval gaat het altijd over thuis: mijn moeder zeurt, mijn vader slaat me. Als thuis geen veilige plek meer is, zijn er teveel risicofactoren en te weinig beschermingsfactoren.”
Extra jongerenwerkers
Gouw beschouwt veel problemen bij jongeren als een gevolg van gebrekkige preventie. “De afgelopen tijd was een periode waarin tot rijping kwam wat onderhuids al aanwezig was. We hebben te weinig kunnen aanbieden om problemen te voorkomen. Gelukkig gaat er daarin wat veranderen: begin 2021 zijn er twee jongerenwerkers bij gekomen. We gaan van 20 uur naar 78 uur per week.”
Als gevolg van de coronapandemie hebben politie, jongerenwerk en het STM elkaar hard nodig. “Na een melding bekijken we samen met de GGZ of we op huisbezoek kunnen gaan", vertelt Wendy. "We hebben elkaar beter leren vinden, willen samen preventief werken, eerder zichtbaar zijn. Als mensen je al kennen, bereik je meer.”
De RIVM-richtlijnen bemoeilijken het werk van jongerenwerkers. “Het belangrijkste in mijn manier van werken is fysiek contact: een stompje tegen de schouder, een arm om de schouder. Fysiek contact is wat ze nodig hebben om hun identiteit te vinden. Hoe moet je dat opvangen? Digitaal contact werkt niet altijd goed.”
Wendy: “We kijken graag achter de voordeur; je voelt de spanning, ziet blikken. Mensen kunnen online de schijn ophouden. Mensen gebruikten corona soms als excuus. Als ik bezorgd was, ging ik met mondkapje toch op bezoek en bleef in de deuropening.”
‘Met regelmaat ging Gouw de afgelopen maanden in de 20 kernen van Molenlanden alle hangplekken af waar jongeren elkaar ontmoeten. “Het is belangrijk om al te werken aan een goed contact voordat je die relatie nodig hebt.”
Anne Marie Hoekstra