Somber beeld non-foodwinkels VHL
vijfheerenlanden • Onderzoeksbureau DTNP schetst in een beleidsdocument een vrij somber beeld van de detailhandel in Vijfheerenlanden. De gemeenteraad buigt zich binnenkort over harmonisatie en actualisatie van het beleid.
Het aantal winkels in de gemeente is sinds 2010 flink afgenomen, met ongeveer 21 procent. Tien jaar geleden waren er nog ongeveer 320 winkels, nu nog maar 250.
De krimp is het grootst in het aantal niet-dagelijkse winkels, maar ook het 'overig dagelijks' aanbod neemt af. Alleen de supermarkten zijn (met name in vloeroppervlakte) flink gegroeid. Vooral de centra van Vianen en Leerdam verliezen hun aantrekkingskracht en winkelaanbod. Voor Meerkerk geldt dat veel minder. De leegstand in de twee grote steden neemt toe.
In het centrum van Leerdam lijkt deze ontwikkeling de afgelopen jaren, in vergelijk tot de periode voor 2015, te versnellen. "De Corona-crisis versterkt dit beeld naar verwachting alleen maar: de centra van Vianen en Leerdam, met relatief veel recreatief aanbod (horeca, niet dagelijkse winkels) zullen hier op de korte en lange termijn het meest onder lijden."
Afvloeiing
De afvloeiing van bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen naar omliggende grotere gemeenten (onder andere Utrecht, Nieuwegein, Gorinchem) in Vijfheerenlanden is groot. In voormalig Vianen en Zederik gaat zelfs ruim de helft van de bestedingen naar andere winkelgebieden. In Leerdam vloeide iets minder af naar elders, circa 36 procent.
"In Leerdam-Centrum is als gevolg hiervan in 2018 een kwart minder aan niet-dagelijkse artikelen besteed dan in 2016. In Vianen zijn de niet-dagelijkse bestedingen met circa 20 procent afgenomen."
Er zijn echter ook lichtpuntjes, volgens de opstellers van het beleidsdocument. Zoals het recent vernieuwde Europaplein, met het meest moderne supermarktaanbod van de gemeente Vijfheerenlanden.
De vorige visie op de ontwikkeling van de detailhandel in Leerdam uit 2011 moet op de schop, vinden de onderzoekers. Het zogenaamde Ankermodel, bedoeld om de winkels te concentreren in enkele belangrijke straten, is niet gelukt. In Leerdam is onvoldoende geanticipeerd op een krimpend winkelaanbod.
Voor Vianen is het algemene beeld nog wel wat positiever. Er is door het gemeentebestuur van de voormalige gemeente flink geïnvesteerd in een beter verblijfsklimaat en het zoveel mogelijk behouden van een aantrekkelijke winkelfunctie. "Wetende dat het niet-dagelijkse aanbod verder zal inkrimpen." Belangrijk is ook dat de Voorstraat een flinke opknapbeurt heeft gekregen en dat het gewoon weer gezellig winkelen is in het centrum van Vianen.
Een uitbreiding van het supermarktaanbod aan de Lijnbaan is wenselijk om de boodschappenfunctie van het centrum te versterken. De vooruitzichten zijn goed. Het aantal inwoners stijgt van 20.450 in 2020 naar een verwacht aantal van 23.500 in 2030. Een groei van het aantal vierkante meters voor de supermarkten tot 7300 of zelfs 8000 vierkante meter lijkt haalbaar. Albert Heijn-ondernemers Sander Goossens en Jumbo-ondernemer Gerrit van Bruchem zijn blij met de bevolkingsgroei, maar waarschuwen wel dat de komst van een grote supermarkt in uitbreidingsdorp Hoef en Haag niet ten koste mag gaan van de supermarkten op de Lijnbaan.
Parkeren
Parkeren blijft voor beide ondernemers een heikel punt. "Wij achten (gratis) parkeergemak van cruciaal belang voor de omzetten en het behoud van de middenstand", zegt Goossens. Volgens Van Bruchem is het aantal parkeerplaatsen de laatste jaren alleen maar minder geworden. Parkeren op Sluiseiland kan ook niet meer. Terwijl de mogelijkheden bij winkelcentrum Lijnbaan ook beperkt zijn. "We kunnen alles wel vol willen bouwen, groter/ voller willen maken, maar dan moet je ook tot de conclusie komen dat er meer parkeervoorziening nodig is.”
Centrum-ondernemer Emiel Al zou graag zien dat er bij de Lijnbaan een ondergrondse parkeerplek komt of wellicht een bovendek boven de huidige parkeervoorziening. “Er wordt ondanks de mooie Voorstraat gezocht naar parkeerplaatsen maar er zijn er alleen maar verdwenen sinds 1990.” Als de consument niet kan parkeren zoeken ze hun heil in de grote stad, zo vreest hij.