Regionale Eo Wijersprijsvraag levert twee winnaars op
Ideeën voor het platteland van morgen
vianen • K.A.S. Stedebouw & Architectuur in samenwerking met Freelandschap werd door de jury beloond voor het ontwerp Transformatie vanuit Kernlanden. Peter de Ruyter Landschapsarchitecten & team kreeg de prijs voor het plan Meer WAARD! De prijzen werden vorige week woensdag in theater Vianen uitgereikt door juryvoorzitter Dirk van der Borg.
Ook het idee Boer aan het roer van Rho Adviseurs & team, de derde genomineerde, kreeg een hoge jurywaardering.
Bij de Eo Wijersprijsvraag gaan ontwerpers en onderzoekers op zoek naar verrassende ideeën, scherpzinnige visies en intelligente ontwerpoplossingen voor het platteland van morgen. Ze worden uitgedaagd perspectieven te schetsen voor een veelzijdig en vitaal landelijk gebied. Kortom: voor een landschap dat niet alleen betrouwbaar voedsel oplevert, maar ook een duurzame en gezonde woonomgeving is, met ruimte voor natuur, erfgoed en recreatie.
Meer WAARD!
Het ontwerp Meer WAARD! biedt volgens het juryrapport een regionaal verhaal voor de lange termijn en bevat oplossingen waarmee boeren vooruit kunnen. Onderwerpen als bodemdaling, een teruglopende biodiversiteit en stikstofproblematiek vragen volgens de ontwerpers scherpe keuzes. Peter de Ruyter Landschapsarchitecten & team pleiten voor twee landschappelijke ingrepen: een biodiverse Binnenwaard en een natte Zouwespons. Daarmee wordt de bodemdaling aanzienlijk geremd. "Er ontstaat een palet aan mogelijkheden voor jonge boeren, van robuust weidevogelbeheer tot agroforestry." Het verdienmodel is volgens de planmakers essentieel. "Wij bepleiten een gestapeld verdienmodel met maximale waardecreatie. Dit betekent dat wij als maatschappij de boer niet alleen belonen als voedselproducent, maar ook vermeden CO2 uitstoot door vernatting van het veen, opslag van gebiedseigen zoetwater en versterken van biodiversiteit economisch gaan waarderen."
Kernlanden
Het prijswinnende ontwerp Transformatie vanuit Kernlanden leunt op het idee dat de sleutel van de vernieuwing van het platteland ligt aan de randen, bij de steden en dorpen. Die moeten mede-verantwoordelijk worden voor de transitie die de landbouw moet doormaken. De inzenders leggen tegelijkertijd een koppeling met de aanpak van vraagstukken die in de randzones spelen, zoals verrommeling en een latente behoefte aan woningbouw. Het plan is volgens de jury in feite een concreet instrument om de doelen uit het plan Meer WAARD! voor elkaar te krijgen. "Door rond elk dorp heel precies de opgave te formuleren, daar het ruilproces op in te richten en elke kavel een ‘opdracht’ mee te geven, is het reëel dat daadwerkelijk een beweging op gang komt waarmee op regionaal niveau de ‘juiste boer op de juiste plek belandt’", zo wordt het geformuleerd in het juryrapport.
Het ontwerp 'Meer WAARD!' sluit overigens naadloos aan bij het vorige week uitgebrachte advies van de Raad voor de Leefomgeving. Die adviseert om het grondwaterpeil te verhogen tot -20 centimeter onder maaiveld. Alleen door deze ingrijpende maatregel kan de neergaande spiraal van peilverlaging, veenoxidatie en bodemdaling volgens de raad worden doorbroken. "Om bodemdaling tegen te gaan, is een omslag nodig in het waterbeheer van veenweidegebieden: van peilverlaging naar peilverhoging." De raad adviseert om 50% bodemdalingsreductie verplicht te stellen voor 2030, en voor 2050 een streefdoel van 70% bodemdalingsreductie.
Nationale prijs
De nationale afsluiting van de 11e Eo Wijers-prijsvraag vindt plaats op 23 september 2020 in Tilburg. Naast de winnaars van de prijsvraag in de regio’s Zuid-Limburg, Twente en Kempen/ Groote Heide dingen ook de winnaars in de regio Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden mee naar de hoofdprijs.