• Gerrit trekt een wilgentak door het schilijzer, zijn zoons helpen hem af en toe.
• Gerrit trekt een wilgentak door het schilijzer, zijn zoons helpen hem af en toe. Foto: Anne Marie Hoekstra

Gerrit houdt mooi ambacht in stand

lexmond • Gerrit van Tienhoven (47) uit Lexmond is een van de jongste ambachtsmannen in Nederland die nog met de hand wilgen knot, voor zijn brood. Hij is ook een van de laatsten; machines namen het werk over.

Ook bijzonder is dat hij het wilgenhout nog schilt met een schilijzer: een metalen staaf in de grond met bovenaan een v-vormige opening waar de stokken doorheen worden getrokken. De schil wordt er op die manier afgestroopt.

Gerrit: "Ik doe het op een ouderwetse manier. Mijn vader doet een beetje mee, soms een van mijn kinderen. Het is seizoenswerk, vanaf begin mei kun je ze een week of vier schillen."


Zwaar werk

Gerrit zwaait een stok in het ijzer en trekt het hout met kracht naar zich toe. Als de ene helft van de bast ontdaan is, keert hij de stok en trekt hij de andere helft er doorheen. "Het is zwaar werk", vertelt hij. "We schillen dikke stokken, van 3 tot 5 centimeter doorsnee. Ze worden gebruikt voor stoelpoten, om een wand mee te betimmeren, voor decoratie. Vroeger was het puur voor manden en stoelen. We doen dit omdat je geschild hout kunt verven."


Voordat ze geschild worden, staan de stokken dagenlang in het water. Het komt aan op de juiste timing. "Als ze te lang in water gestaan hebben, krijg je de bast er niet meer afgetrokken. Hout is zwaarder en van betere kwaliteit als het eerst in het water heeft gelegen. Er moet genoeg vocht onder de bast zitten, dan laat de bast makkelijk los. Bij mijn opa stonden er vroeger duizenden bossen langs de slootkant. Wij doen het thuis in bakken."


Paplepel

Hij was nog maar een jonge tiener toen hij zijn vader al hielp met stokken schillen. "Dan kreeg ik wat toegestopt. Het is me met de paplepel ingegoten. In 1986 is mijn vader voor zichzelf begonnen, in de jaren negentig ben ik in de zaak gekomen. Ik ben een van de jongste griendwerkers die het werk nog beroepsmatig doet. We hebben ook een fruitbedrijf in appels, peren en kersen." Hij wijst naar de boomgaard achter het erf. De nog groene kersen zullen in juni rijp zijn.


Vader en zoon Van Tienhoven bezitten zelf geen grienden. "Die pacht ik, in Noordeloos, Hei- en Boeicop en Langbroek. Het knotten wordt nu bijna overal met machines gedaan, maar zoals wij het doen is het beter. De wilg lijdt er minder van. En ik hak het hout schuin af, dan rot het minder snel omdat het water eraf loopt."


Van ongeschilde wilgentenen vlecht Gerrit schuttingen. Voor meer informatie over de ambachtelijk gemaakte wilgenschermen:


q www.wilgenschutting.nl

Anne Marie Hoekstra