Veteranen adviseren Leerdamse scholieren baan bij Defensie
'Zes burgers dood, jullie beslissing'
leerdam • Pas als Ramon Litz de leerlingen van De Joost tijdens de les in het kader van de Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) laat meedenken over het verloop van een missie in Uruzgan komt de jeugd los. "We zitten midden in een crisissituatie", zegt Litz. "Wat doen we: naar het dorp gaan om de bewoners te helpen tegen de Taliban of het gevecht vermijden." De leerlingen besluiten om te gaan helpen, maar dat is niet zonder gevaren, blijkt enkele uren later. "De Taliban is verslagen, maar zes onschuldige burgers zijn omgekomen. Het doel is bereikt, maar de twijfel overheerst. Was dit de beste keuze? Het was in ieder geval jullie beslissing."
De Joost staat deze dag in het teken van lessen die de tweede klassers krijgen in het kader van de LOB. Leerdammer Henny van Zoelen vertelt de leerlingen onder meer over zijn tijd in Nieuw Guinea. "We waren daar anderhalf jaar. Er werden allerlei spullen aangevoerd door de Marine. Wij moesten die verdelen en ervoor zorgen dat alles op z'n plaats kwam. Dat was een heel gedoe, want goede wegen waren er niet." Bovendien verijdelde het Nederlandse leger de bouw van vliegtuigen waarmee de Indonesiërs de kampongs van de Papoea's wilden vernietigen. "Een kameraad van me is bij die actie gesneuveld. Dat zijn geen leuke dingen. Dat moest je dan later zien te verwerken."
Veteranen
Litz legt uit dat veteranen ex-militairen zijn met een Nederlandse nationaliteit die het Koninkrijk dienden in oorlogssituaties. "Er zijn er in ons land nu 112.000." De Dordtse veteraan wilde per se bij de Marine en koos daarom voor een technische opleiding. "Mijn oom zat bij Defensie, dat wilde ik ook. Al op de lagere school wilde ik naar de Marine. Daarom koos ik voor de LTS en MTS." De leerlingen van De Joost adviseert hij hetzelfde te doen. "Maak je opleiding af en ga dan naar Defensie. Als je kiest voor de Marine betalen 'ze' je rijbewijs en je laatste schooljaar. Als technische mensen willen ze jullie straks graag hebben." Ramon Litz kan het alleen maar aanbevelen, want hij heeft genoten van zijn loopbaan bij de Marine. "Als korporaal was ik verantwoordelijk voor de Goalkeeper, een compleet wapensysteem. Als het niet werkt, word jij erop aangekeken. Mooi zo'n grote verantwoordelijkheid." En tijdens de tochten – 'gedurende zo'n vaarperiode ben je tussen de zes weken en zes maanden van huis, ik vond dat relaxed' – was er volop tijd voor ontspanning. "Je ziet de barbecue regelmatig voorbijkomen. Zo'n gezellige middag of avond is goed voor de saamhorigheid. Ook in buitenlandse havens is er tijd om leuke dingen te doen. In Noorwegen maakten we aan boord een soort bubbelbad met zand en palmbomen. De volgende dag moesten we natuurlijk alles weer opruimen, maar ook dat doe je met elkaar."
De enthousiaste verhalen en filmpjes – 'Wij beschermen de zee en zorgen voor vrede, dichtbij en ver weg' – maken niet al te veel indruk op de leerlingen. Op de vraag van beide veteranen wie er later naar Defensie wil, steekt niemand de vinger op. "Wie twijfelt?" Ook niemand. "Ik kies voor sport en bewegen", zegt een leerling. Henny van Zoelen: "Bij Defensie hebben we ook sportinstructeurs nodig." De veteranen stellen vast dat het om een erg rustige groep gaat. "Het is leuker als ze vragen stellen, dan ontstaat er een gesprek. Nu dreunen we vooral ons verhaaltje op." Als de leerlingen horen hoe duur de raketten zijn, komen de reacties toch los. "Eén zo'n ding 1,2 miljoen euro? Te gek man." Ook de 'missie' in Uruzgan spreekt tot de verbeelding. De leerlingen worden verplicht keuzes te maken die het verloop van de tocht bepalen. "Daar ligt een zwaargewonde. We moeten aan onszelf denken. Maar: we kunnen die man toch ook niet laten liggen?" Aan het einde van de les mogen de leerlingen de gevechtsvesten passen. De pauze is allang begonnen, maar beide veteranen zien dat de belangstelling voor 'Defensie' alsnog is gewekt. "Mag ik het ook eens proberen?"
André Bijl