'Het systeem houdt de veenbodem in droge perioden vochtig'
Waterinfiltratiesysteem tegen bodemdaling
vlist • Een tractor met dikke rupsbanden rijdt deze donderdagmiddag door het land achter het melkveebedrijf van de familie Aantjes aan de Bonrepas. Al rijdend brengt-ie een drainageslang machinaal de grond in. Marinus Rooken van Weidehof kijkt van een afstandje toe hoe medewerkers van loonbedrijf De Vries bezig zijn. “Ze gaan heel nauwkeurig te werk”, zegt hij. “Die slang moet recht in het perceel komen te liggen. Dat doen ze met behulp van een laser en een GPS-systeem. Als een deel wat hoger ligt, kan het water er moeilijker doorheen. Dat wil je natuurlijk niet hebben.”
Aantjes is één van de 21 ‘klimaatslimme’ boeren die meedoen aan het pilotproject dat deze dag van start gaat. Het is de bedoeling om 352 hectare grasland rond Vlist te voorzien van de de waterinfiltratieslangen. Die staan in verbinding met het slootwater. “Het systeem houdt de veenbodem in droge perioden vochtig”, legt Marinus Rooken van Weidehof Krimpenerwaard uit. “Doel hiervan is de bodemdaling van het veen te remmen en daarbij ook de CO2-uitstoot te verminderen.”
Het waterinfiltratiesysteem - kortweg WIS genoemd - zal met name in de zomer z’n meerwaarde moeten aantonen. Want juist dan droogt de veenbodem uit. Rooken: “Je kan dan wel het waterpeil verhogen, maar percelen blijven met name in het midden erg droog. Dat is bij dit systeem met infiltratieslangen een stuk minder. Het gras blijft groeien en dat is gunstig voor de boeren. Bovendien zijn de nattere percelen aantrekkelijk voor weidevogels die in de zachte grond meer voedsel kunnen vinden.”
Dat zijn land in de zomermaanden uitdroogt ziet Bart-Jan Aanjes elk jaar weer met eigen ogen gebeuren. “De laatste twee zomers waren natuurlijk extreem warm. Gelukkig belemmert ons dat nog niet in onze bedrijfsvoering.” Toch koos het familiebedrijf er volgens Aantjes bewust voor om mee te doen aan het pilotproject. “We staan altijd open voor een stukje vernieuwing. Daarnaast is de verwachting dat wij door het waterinfiltratieseizoen een week eerder kunnen beginnen met het bemesten en beweiden van ons land. Het scheelt natuurlijk dat de aanleg grotendeels wordt gesubsidieerd. Dat maakt de stap om mee te doen een stuk kleiner.”
Europa betaalt voor de helft mee aan het pilotproject. De andere vijftig procent is afkomstig van het programma Klimaatslim boeren op Veen. Rooken denkt dat het project zonder subsidie nooit van de grond had kunnen komen. “De aanleg van het waterinfiltratiesysteem kost zo’n drieduizend euro per hectare, dus het gaat om heel veel geld.” De verwachting is dat het werk tot ver in 2021 zal duren. Er is een stop ingepland in het broedseizoen van de weidevogels. Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden monitort de effecten op het grondwater en bodemdaling tijdens de uitvoering van het project en enkele jaren daarna.
Vanwege de aanscherping van de coronamaatregelen was er een streep gezet door het toch al klein opgezette startmoment. Maar met creatieve oplossingen ging het toch niet ongemerkt voorbij. Zo gaf gedeputeerde Adri Bom-Lemstra van de provincie Zuid-Holland in een online sessie met de deelnemende melkveehouders en enkele bestuurders het officiële startsein voor WIS in de polders bij Vlist.
Floris Bakker