'Zijn tuinen net als schilderijen kunst?'
'Van paradijs tot tuinkunst'
Vanwaar dit boek?
Barbara Moerman: 'Toen ik een onderwerp zocht voor mijn masterscriptie filosofie, moest dat iets zijn waar ik vol enthousiasme een aantal maanden aan kon werken. Mijn allereerste opleiding was de tuinbouwschool en tuinkunstgeschiedenis was mijn favoriete vak. Ik zag een mogelijkheid om beide liefdes -filosofie en tuinkunst- te combineren. Vandaar dat ik als onderwerp de kunstfilosofie heb genomen en heb uitgezocht of tuinen net als schilderijen 'kunst' zijn.'
En, zijn ze dat..?
'Wat mij betreft zeker! Toen de scriptie klaar was en ik afgestudeerd was, heb ik 'm helemaal bewerkt en uitgebreid.'
Als je mensen in het kort moet vertellen waar je boek over gaat, hoe doe je dat dan?
'Vaak herkennen mensen de grote kunststromingen -barok, romantiek- wel aan schilderijen of beeldhouwwerken. Grote tuinen, bijvoorbeeld het Loo of Versailles, hebben ook de kenmerken van die kunststromingen en kunnen we dus kunstwerken noemen. Het vakgebied waar dat onderzocht wordt is de kunstfilosofie (met als belangrijkste vraag: wat is kunst?) In mijn boek knoop ik de kunstfilosofie en tuinen aan elkaar en dat blijkt moeiteloos te passen. Het resultaat zou je een reis door de kunstfilosofie van Europa aan de hand van tuinen kunnen noemen.'
Kun je iets vertellen over de totstandkoming van het boek? Hoe lang heb je er bijvoorbeeld aan gewerkt?
'De afstudeerscriptie is in 2015 gemaakt. Daarna heb ik er nog zeker vier jaar aan gewerkt. De moeilijkheid zat hem erin dat ik het vaak ontoegankelijke jargon van de filosofie leesbaarder en toegankelijker wilde maken.'
Wat moet ik me voorstellen bij je professie ‘filosoof met als specialisatie de filosofie van de tuinkunst’?
'Ik ben natuurlijk allereerst gewoon filosoof. Maar doordat ik tuinkunst als onderwerp van mijn scriptie had gekozen werd ik af en toe gevraagd of ik daar een praatje over kon houden. Voor een kunstclub geef ik nu al zes jaar lezingen op dit gebied en ik heb ook enkele excursies en tuinenreizen georganiseerd en begeleid. Zo versterkt het één het ander. En het is een mooi etiket.'
Wat is je achtergrond; wie is Barbara Moerman?
'Ik woon in Berkenwoude en mensen kunnen mij kennen doordat ik veertig jaar op het Gemini college in Lekkerkerk heb gewerkt. Na een aantal rollen daar vervuld te hebben, lerares, decaan, leerlingbegeleider en afdelingsleider, had ik zin om iets heel anders te gaan doen. Ik ben toen filosofie in deeltijd op de Erasmus Universiteit gaan studeren. Een schot in de roos! Na mijn afstuderen ben ik behalve op het Gemini college ook filosofie gaan geven aan de eindexamenklassen Havo en Vwo in het volwassenonderwijs in Rotterdam. In juni 2019 heb ik van beide scholen afscheid genomen om tijd te kunnen besteden aan onze kleinkinderen, cursussen filosofie te geven in het buurthuis in Capelle aan den IJssel en natuurlijk de laatste hand aan mijn boek te leggen.'
Je beschrijft op een indrukwekkende manier de tuinkunst door de eeuwen heen. Is dit al eerder gedaan of heb je hiermee een soort van standaardwerk gecreëerd?
'Dat zou prachtig zijn, maar ik denk dat dat te veel eer is. Ik weet dat er zowel in Engeland als in Amerika boeken zijn verschenen die kunstfilosofie en tuinen combineren. In Nederland ken ik ze niet. Er zijn wel boeken die de Nederlandse tuinkunst beschrijven, maar niet in combinatie met de kunstfilosofie.'
Het boek is sinds enkele maanden verkrijgbaar. Wat zijn de eerste reacties, hoe wordt het ontvangen?
'De reacties naar mij toe zijn erg vleiend. Ik hoor dat men het een mooi boek vindt. Het meest blij was ik met de reactie van iemand uit Drenthe, die van tuinieren zo'n beetje zijn beroep heeft gemaakt en ieder jaar in zijn tuin rondleidingen verzorgt. Hij was er met veel genoegen in aan het lezen en wilde er uitgebreid met me over praten. Dat is wennen hoor, dat anderen je werk in handen hebben. Ik heb er zelf meer dan vier jaar mee geleefd, over nagedacht, uitgezocht, etc, etc. En nu ligt het bij anderen op tafel, eng hoor!'
Kunnen we in de Kimpenerwaard ook (vormen van) tuinkunst aanschouwen?
'Ja hoor, de overtuin die hoort bij het museum Bisdom van Vliet in Haastrecht dateert van 1745. De landschapstuin die er sinds 1877 is aangelegd past helemaal in dat romantische tijdsbeeld. In de loop der jaren zijn wat oorspronkelijke tuinsieraden verloren gegaan, maar het ontwerp is nog duidelijk herkenbaar.'
Blijft het hierbij of komen er nog meer boeken van jouw hand?
'Ik moet zeggen dat ik de smaak wel een beetje te pakken heb. Ik geniet erg van het onderzoek doen en ook van het erop uit trekken om tuinkunst te bekijken. Het zou interessant zijn om nu eens uit te zoeken hoe we tuinen in onze moderne steden inpassen. Gemeenschappelijke tuinen, daktuinen, horizontale tuinen, drijvende tuinen, er zijn prachtige projecten.'
Het boek 'Van paradijs tot tuinkunst' wordt in eigen beheer uitgebracht. Er zijn exemplaren verkrijgbaar bij boekhandel Slingerland in Bergambacht en bij de SaNorMa Boekwinkel in Lekkerkerk. De prijs bedraagt 24,90 euro.