Wim de Leur blikt terug op alles wat anders ging:
Hoofd niet laten hangen
Het moest voor Wim de Leur een feestjaar worden met de jubileumherdenking ’75 jaar Vrijheid’. Maar het werd een rampjaar vanwege corona, met talloze afgelastingen, afgeslankte feestelijkheden en niet in de laatste plaats; twee sterfgevallen van naaste familieleden.
Toch heeft Wim (71) het hoofd niet laten hangen. Hij en zijn collega’s van het 4 mei-comité konden op tijd schakelen en geven niet op. “De feestelijke ingebruikname van de ’40-’45 Route door Papendrecht gaat er hoe dan ook nog een keer komen”, vertelt hij aan de vooravond van de feestdagen. We blikken met Wim de Leur op een bijzonder jaar en kijken vooruit naar het komende jaar. “Niet alles wat dit jaar niet is doorgegaan, moet je over willen doen in het nieuwe jaar.”
Wim: “Toen we vorig jaar met het Oranjecomité aan de slag gingen met de voorbereidingen voor 75 jaar Vrijheid, kwamen de eerste geruchten binnen van de verspreiding en de gevaren van corona. We hadden toen nog niet in de gaten welke consequenties dat zou hebben. We gingen er vol voor, maar toen doemde het in alle hevigheid op. Beide comités hebben tijdig kunnen schakelen, waardoor we een alternatief programma voor de Dodenherdenking van 4 mei hebben kunnen samenstellen.”
Ook is De Leur blij dat de prachtige herdenkingskrant ‘gewoon’ uitgebracht kon worden. “Die gaf verbinding tussen de beide comités en zorgde ervoor dat een prachtige krant uitgegeven kon worden waarmee het verleden niet vergeten zal worden. Ook de onthulling van de gedenksteen bij het vroegere huis van Gerrit van Dalen kon op aangepaste wijze gedaan worden.”
“Bijzonder trots ben ik op de ’40-’45 Route door Papendrecht die we hebben uitgezet. Dat is echt iets blijvends. We wilden die route graag door de jeugd laten openen, maar dat is er niet meer van gekomen. Ook de onthulling van de Gedenksteen bij de begraafplaats, met daarop de namen van alle Papendrechters die omgekomen zijn door oorlogsgeweld, heeft nog niet plaatsgevonden. Dat kon niet doorgaan in de eerste coronagolf. We hadden daarna de datum van 24 oktober gepland, maar toen bleek juist de tweede coronagolf los te barsten. Jammer! Maar het gaat een keer gebeuren, als er tenminste geen derde, vierde of vijfde coronagolf komt. We durven het nu nog niet te plannen.”
De vele afgelastingen en aanpassingen in zijn vrijwilligerswerk voor het 4 mei-comité werden in het najaar overschaduwd door het overlijden van zijn vader Arie. “Dat is natuurlijk een groot persoonlijk verdriet, maar het betekende ook het doorsnijden van een lijntje naar het verleden. Met zijn overlijden worden herinneringen geschiedenis. Hij was één van de laatste line-crossers die nog leefde. In de oorlogsjaren voer hij met gevaar voor eigen leven de Merwede over met mensen en goederen naar het bevrijde Brabant.”
“Hij was een man van veel verhalen. Eén van die verhalen ontdekte ik pas enkele weken voor zijn plotselinge overlijden. Hij vertelde me zonder enige aanleiding dat hij het nog steeds moeilijk had als hij terug dacht aan de zwaargewonde slachtoffers van het treinongeluk van Sliedrecht. Ik had toen het gevoel van ‘hij raakt het kwijt’, hij wordt ouder. Ik had namelijk nog nooit van een groot treinongeluk in Sliedrecht gehoord en ik dacht echt dat hij droom en werkelijkheid door elkaar ging halen. Maar dat treinongeluk, één van de grootste in de geschiedenis van Nederland, vond plaats in 1942. Er vielen achttien doden. Voor zover ik wist, was hij daar nooit bij geweest. Maar ik werd kort daarna gecorrigeerd door iemand die daarover een boek aan het schrijven was. Hij wilde mijn vader hierover interviewen…”
Toen de familie De Leur de begrafenis voor vader Arie nog aan het regelen was, kwam het trieste nieuws binnen dat de moeder van zijn vrouw overleden was. “We waren de ene aan het begraven en wilden treuren, maar moesten de begrafenis van de andere gaan regelen. We konden ons verdriet niet goed verdelen en raakten in een soort emotionele spagaat.”
Toen Wim in de weken daarna zelf corona kreeg, gelukkig in een milde vorm, had hij ineens weer alle gelegenheid om het gemis een plaats te geven en te reflecteren op het leven. Hij zou afscheid nemen als voorzitter van het 4 mei-comité, maar doordat alles anders ging dit jaar, is er nog niets gekomen van een overdracht. Hij is officieel dus nog steeds voorzitter van het comité.
“Het doet me pijn dat ik niet de laatste keer op 4 mei in de kerk heb kunnen staan en in het openbaar afscheid heb kunnen nemen. Of we dit jaar wél de 4 mei-herdenking kunnen doen? Ik weet het niet. 4 mei is al snel. Er werd in het afgelopen jaar geregeld gesproken over een uitgestelde viering van 75 jaar Bevrijding, die dan in het komende jaar gehouden zou moeten worden. Maar ik heb daar mijn twijfels over. Niet alles wat dit jaar niet is doorgegaan, moet je over willen doen in het nieuwe jaar. Als het jubileumjaar voorbij is, is ook de symboliek verdwenen. Als het voorbij is, dan is het voorbij.”
"Als we op 4 mei 2021 weer dingen kunnen organiseren, zullen we dat zeker doen. Laat dat helder zijn. Eén ding is duidelijk; 4 mei lééft in Papendrecht. Het is een waardige, mooie traditie geworden van herdenken en herinneren. Dat zal blijven doorgaan. Er is blijvende aandacht voor de oorlog en de vreselijke gevolgen daarvan. Daarom ben ik ook blij met de enorme foto van de verwoesting van het bombardement van 't Zand, die daar sinds vorige week in de wijk opgehangen is door Woonkracht10. Het is belangrijk om te blijven herinneren welke gevolgen foute keuzes kunnen hebben, in welke vorm dan ook.”
'Niet alles wat dit jaar niet is doorgegaan, moet je over willen doen in het nieuwe jaar'