Plaquette voor verzetsstrijder
Wie kende Gerrit van Dalen?
Onder zijn naam op het straatnaambordje van de Gerrit van Dalenstraat in Papendrecht is het nog net leesbaar: 'Verzetsstrijder'. Het bord hangt er dan ook al bijna 70 jaar.
In 1949 besloot de toenmalige gemeenteraad van Papendrecht dat één van de hoofdstraten die in de nieuwbouw Kraaihoek zou worden gerealiseerd, zou worden genoemd naar een verzetsstrijder. Gekozen werd voor Gerrit van Dalen. In hem werden alle mannen en vrouwen geëerd die hun leven hadden gewaagd en soms gegeven hebben voor onze vrijheid. In november 1950 werd de straatnaam officieel in gebruik genomen. Gerrit van Dalen was toen al vijf jaar dood. Hij was op 8 maart 1945 in de omgeving van Kamp Amersfoort door de bezetter gefusilleerd, 23 jaar oud, als vergelding voor de aanslag op Rauter, de hoogste SS-er in ons land. Die aanslag was overigens niet door Gerrit gepleegd en hij was ook niet het enige slachtoffer van die bloedige vergelding. Meer dan 250 mannen werden door het hele land geëxecuteerd. Voor hij de illegaliteit in ging, woonde Gerrit bij zijn ouders aan het Plein in de bijzondere wijk Het Zand. Hij werkte bij het distributiekantoor in Alblasserdam en smokkelde voedselbonnen naar het verzet. Heel gevaarlijk, maar ook heel noodzakelijk. Door verraad moesten hij en zijn collega Marinus Veth onderduiken. Beiden werden gepakt door de Duitsers, beiden overleefden de oorlog niet,
Gerrit had geen broers of zussen; zijn ouders bleven eenzaam achter. Hun verdriet moet peilloos zijn geweest, maar in die eerste jaren na de oorlog kon daar minder aandacht voor zijn. Nederland moest worden opgebouwd en bovendien; er was zoveel verdriet. En zo kon het gebeuren dat Gerrit van Dalen langzamerhand bekender werd als straat dan als verzetsstrijder. Maar de laatste jaren is dat toch weer aan het veranderen. Met name het 4-mei Comité wilde meer weten over die dappere plaatsgenoot, die een symbool is geworden voor het verzet in Papendrecht.
Makkelijk bleek dat niet te zijn. De ouders van Gerrit zijn al lang geleden gestorven en het is niet waarschijnlijk dat ook maar één van zijn vrienden uit die tijd nu nog in leven is. En toch wil het 4-mei Comité meer weten. Er moeten nog familieleden in leven zijn. Gerrit had ook een verloofde, maar wie was zij? Hoe heette ze? Het Comité doet daarom een oproep op de lezers van de Klaroen die iets meer kunnen vertellen over die dappere jongen, om contact op te nemen. Dat mag ook informatie uit de tweede hand zijn; alles kan interessant zijn. U kunt daartoe mailen, schrijven of bellen naar wjdeleur@gmail.com ,W.J. de Leur, Veerdam 17, 3351 AJ Papendrecht, 06-53361977.
Alle nieuwe informatie zal worden verwerkt in het boek dat Pieter van Wijngaarden, lokaal historicus, aan het schrijven is:' Papendrecht in de Tweede Wereldoorlog'. Dat boek zal rond 4 mei verschijnen en is dan verkrijgbaar bij de lokale boekhandel. Het telt ruim 500 pagina's en is geïllustreerd met honderden, vaak nooit eerder gepubliceerde, foto's en kaarten. Van gaarkeuken tot verzet, van bombardementen tot line-crossers, vrijwel alles wat er in Papendrecht in die sombere dagen gebeurde, komt aan de orde.
Plaquette onthullen Tegelijkertijd laat het 4-mei Comité een lang gekoesterde wens in vervulling gaan. Op het voormalige woonhuis van Gerrit van Dalen, Plein 12, in de wijk Het Zand in Papendrecht, zal op zondag 8 maart aanstaande, exact 75 jaar na zijn executie, een plaquette worden onthuld. Bij die sobere plechtigheid is iedereen welkom. Om 14.00 uur precies zal Papendrechts meest bekende verzetsstrijder worden herdacht. U mag daarbij zijn. Sterker nog, het 4-mei Comité zou uw aanwezigheid zeer op prijs stellen. Misschien is het een idee om, als u voornemens bent te komen, een enkele bloem mee te nemen. Een bloem als eerbetoon aan een jonge vent, die ongetwijfeld zo heel graag zijn leven had willen leven, maar die toen dat leven gaf voor onze vrijheid van nu.
Gerrit smokkelde voedselbonnen naar het verzet
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Soms is het antwoord zo nabij
Opgegroeid in de buurt van de Gerrit van Dalenstraat, ben ik al mijn leven lang gefascineerd door die dappere jonge man wiens leven zo vroeg eindigde. Als voorzitter van het 4-mei Comité nam die belangstelling alleen maar toe. Zo veel vragen en zo weinig antwoorden. Zo wist ik dat Gerrit een verloofde had. Maar wie was dat meisje en hoe is het haar vergaan? En dan, in de afgelopen week, een tip. Een mevrouw Dekker zou er meer van weten. Natuurlijk belde ik direct. Ze bleek een achternicht te zijn van Gerrit. "Maar", zei ze, "ik heet Krijgsman van mijn meisjesnaam."
Ben je dan familie van Gert Krijgsman?", vroeg ik. Gert ken ik al m'n hele leven. Ja dus, het bleek haar broer te zijn. Eén minuut later had ik Gert aan de lijn. En dan neemt het gesprek zo'n bijzondere wending. "De verloofde van Gerrit van Dalen?", zei Gert. "Dat was mijn tante, mijn lievelingstante." Wat moet je op zo'n moment nog zeggen?!
Over de schrijver van dit artikel:
Wim de Leur is voorzitter 4-mei Comité Papendrecht.