'Wees alert: er worden nog steeds mensen gehersenspoeld'
Hannelore heeft het gered
velddriel • Het moet een bijzonder gezicht geweest zijn in februari 1983: een bescheiden stoet auto's rijdt het rustige Velddriel in. Wat zonderlinge figuren stappen uit bij het voormalige klooster van de Zusters van de Liefde, tegenover de kerk aan de Voorstraat. Ze hebben interesse in het pand, dat te koop staat. De daaropvolgende zomer wordt er volop geklust. De zonderlinge figuren kopen niet veel later ook het pand van het voormalige Velddrielse jeugdwerk en de leegstaande kleuterschool Rehoboth.
Er komen steeds meer mensen in het pand wonen. Hun kinderen gaan naar de Deken Wehmeijerschool, maar houden zich afzijdig van de rest. Bij de burgerlijke stand in Kerkdriel worden diverse huwelijken ontbonden. De dorpsbewoners krijgen zo slechts flarden mee van wat er achter de kloostermuren gebeurt.
Gek genoeg geldt dat ook voor de mensen binnen die kloostermuren. Hannelore van Otterloo is één van hen. In 1986 krijgt ze opeens te horen dat ze met haar moeder in Velddriel gaat wonen, onder de vleugels van 'de Profeet' en zijn Gemeente Gods. Ze zal er zes jaar blijven, een periode waar Hannelore en andere bewoners later op terug zullen kijken als één zwart gat.
Het kostte schrijver Frank Krake een jaar om precies te reconstrueren wat er is gebeurd. Naast zo'n twintig gesprekken met Hannelore sprak hij enkele andere oud-leden van de sekte.
Krake: "Door al die gesprekken te combineren, hebben we uiteindelijk de puzzel compleet kunnen maken. Onderling werd er tussen de sekteleden nauwelijks gesproken. Ze hadden dus ieder alleen hun eigen beeld van wat er gebeurde. En ze hadden geen idee wat er zich in de rest van de wereld afspeelde. Ze mochten ook niets zelf bepalen, tot hun kledingkeuze aan toe. Het dag- en nachtritme werd volledig in de war geschopt. Hun hele identiteit werd ze afgenomen."
Dat was het werk van 'de Profeet' oftewel Sipke Vrieswijk. Hannelores moeder Julia komt in de jaren zeventig met hem in contact, omdat ze zoekend is in haar geloof. Onder de indruk van zijn verschijning en zijn woorden sluit het gezin zich aan bij de Gemeente Gods.
Maar Vrieswijk ontpopt zich in rap tempo tot een religieus dictator, aan wiens grillen iedereen moet gehoorzamen, anders volgt opsluiting of een spreekverbod. Hij ontwricht gezinnen door vrouwen te dwingen te scheiden. Julia doet dat. Vrieswijk dwingt de vrouwen met hem en zijn vriendin het bed te delen. Ook Hannelore moet dat als jong meisje meermaals ondergaan. Gehersenspoeld als ze zijn, accepteren ze het als normaal.
Krake twijfelde aanvankelijk erg of hij een boek over dit precaire onderwerp wilde schrijven. "Maar het feit dat Hannelore met haar verhaal anderen wil waarschuwen voor de gevaren van sekten gaf bij mij de doorslag. Er zijn momenteel meer dan tachtig sektes bekend in Nederland, waar mensen worden gehersenspoeld."
En het mooie is: Hannelore is er bovenop gekomen, al heeft het haar jaren gekost. Al in 1987 wordt een groot protest gehouden voor de deur van het klooster, met veel publiciteit als gevolg. Velddrielenaren zullen zich dat ongetwijfeld herinneren. Maar pas in 1992 verlaat Vrieswijk het klooster in Velddriel halsoverkop. Hannelore wordt ontvoerd naar het buitenland, waar ze in 1994 wordt bevrijd - tegen haar wil, zo denkt ze op dat moment. In 1996 doet ze alsnog aangifte. Vrieswijk wordt uiteindelijk veroordeeld; in 2019 overlijdt hij.
Hannelore leidt nu een gelukkig leven met haar grote liefde en vier kinderen. Ze hoopt via het boek een voorbeeld te mogen zijn voor velen.
Op donderdag 5 maart komt Hannelore opnieuw naar Velddriel. In haar oude basisschool, de Deken Wehmeijerschool, geeft ze om 20:00 uur een lezing over haar leven en het boek 'Hannelore, het meisje uit de sekte' dat Frank Krake schreef. De organisatie is in handen van The Read Shop Hedel. Daar zijn ook toegangskaarten te koop.
Janneke Boogaard