Adrie Bragt: 'Huisvesting is grote uitdaging'
Psychische zorg op z'n Zaltbommels
zaltbommel • De gemeente Zaltbommel probeert die extra taken op z'n Zaltbommels in te vullen. Dat is: zo dicht mogelijk bij de mensen en met oog voor de langere termijn.
Zaltbommel stak zijn nek uit toen in 2015 de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de jeugdzorg overgeheveld werd van het rijk naar de gemeenten. De zorg werd hier niet grootschalig ingekocht, maar lokaal. Het Buurtteam en Buurtzorg jong fungeren als spil en kunnen snel schakelen. Dat werpt zijn vruchten af. Zaltbommel komt positief uit vergelijkende onderzoeken en ook de mensen die zorg nodig hebben, zijn overwegend positief.
Per 1 januari van dit jaar is daarnaast de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) ingegaan. Ook daarbij komt meer verantwoordelijkheid op het bordje van de gemeenten te liggen. Wethouder Adrie Bragt, in Zaltbommel portefeuillehouder zorg, licht toe: "Nieuw aan deze wet is dat de input van de persoon in kwestie en zijn of haar naasten belangrijker wordt. Eén van de onderdelen van de wet is dat anderen een zorgmachtiging kunnen aanvragen bij de gemeente als iemand zorg weigert en daardoor een gevaar voor zichzelf of de omgeving vormt."
De beoordeling van zo'n verzoek voor een zorgmachtiging heeft de gemeente uitbesteed aan externe deskundigen. De rechter moet uiteindelijk besluiten of de zorgmachtiging er komt. "Dat gaan we niet zelf doen, ook vanwege de privacy. Wij krijgen niet te horen over wie het gaat, daar wordt heel zorgvuldig mee omgegaan."
Crisis
Ook wanneer in een crisissituatie besloten moet worden of iemand naar een instelling gebracht moet worden, gaat de gemeente af op het advies van een professional: een psychiater. "Dat was al zo voordat de nieuwe wet in ging, maar nieuw is dat de persoon in kwestie - als dat mogelijk is - gehoord moet worden en daar een verslag van op papier moet komen", legt Bragt uit. De burgemeester geeft vervolgens toestemming voor een crisismaatregel.
Zorgmachtiging
Speelt het verplichte hoorverslag bij een acute crisis, de zorgmachtiging gaat over iets andere situaties. Zo'n besluit kan bijvoorbeeld worden aangevraagd door zorgverleners of familieleden. Als er inderdaad een machtiging afgegeven wordt, gaat de persoon in kwestie een verplicht zorgtraject in. Bragt: "Dat kan betekenen dat iemand verplicht wordt opgenomen, maar het kan ook begeleiding thuis zijn, zodat zeker is dat hij of zij medicijnen inneemt."
Thuis in de wijk
Via het plan 'Thuis in de wijk', dat in maart af moet zijn, wordt geprobeerd mensen ondanks psychische problemen zo 'gewoon' mogelijk te laten leven. Een veilige plek om te wonen, liefst thuis, is erg belangrijk. Het is tegelijk een grote uitdaging, stelt Bragt. "We hebben daar de woningcoöperaties bij nodig, maar die kunnen tegenwoordig nog maar weinig investeren in voorzieningen."
De gemeente probeert bijvoorbeeld al jaren om een short stay-voorziening te regelen voor 'pechgevallen', zoals mensen die plots op straat staan door verlies van werk of relatie. Er is een poging gedaan om het voormalige archief naast de huisartsenpost aan de Van Heemstraweg om te bouwen, maar dat bleek te duur. Een andere oplossing is nog niet in zicht.
Verwarde personen
Naast deze pechgevallen en mensen die onder de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg vallen, is er nog de groep die wordt aangeduid als 'verwarde personen'. Daarmee worden mensen bedoeld die tijdelijk hun gedrag niet in de hand hebben, door alcohol- of drugsgebruik of doordat ze niet kunnen omgaan met bijvoorbeeld het verbreken van een relatie. Ook hier kan het gaan om psychiatrische problemen, maar dan bij mensen die wel open staan voor hulp.
Politie
"Als een verward persoon voor problemen zorgt, wordt meestal de politie gebeld. Maar een politiecel is natuurlijk niet de juiste plek voor zo iemand, en daarnaast kost het de politie te veel capaciteit", weet Bragt. In de gemeente Zaltbommel gebeurt dit zo'n vijftig keer per jaar.
Gameren
Een enkele keer zorgt iemand voor langdurige ernstige problemen in de wijk, zoals in 2017 in Gameren. Daar werd een bewoner zelfs veroordeeld tot poging tot doodslag op een buurman. De gemeente Zaltbommel kocht uiteindelijk zijn huis om de rust te laten terugkeren. "Deze casus zijn we nu aan het evalueren om te zien of we er leerpunten uit kunnen halen", vertelt Bragt.
Uitrazen
Samen met de gemeenten in Noordoost-Brabant werkt Zaltbommel aan een plek waar verwarde personen kort ondergebracht kunnen worden om 'uit te razen'. Ook wordt landelijk gewerkt aan een meldpunt waar iedereen terecht kan die met een verward persoon te maken heeft.
Voorkomen
Bragt: "Het liefst wil je natuurlijk voorkomen dat iemand in die verplichte zorg terechtkomt. Dat is ook één van de doelstellingen van het Buurtteam." Door hulp in te vliegen vóórdat de situatie uit de hand loopt, kun je problemen voor zijn. Ook ná een crisissituatie is extra begeleiding belangrijk. "Onze teams zijn daarop ingericht, maar meer aandacht voor deze opdracht is wel nodig."
Janneke Boogaard