'Je moet alles een keer meemaken'
lexmond/meerkerk • De voorbereidingen voor de viering van het vijftigjarig bestaan van Arti'70 waren al in volle gang; vierhonderd mensen waren welkom op het gouden jubileumfeest. Maar de coronamaatregelen maakten een abrupt einde aan de werkzaamheden van het bedrijf, dat Jan Oosterling (80) in 1970 opzette. De specialiteit van Arti'70, het ontwerpen en bouwen van stands voor beurzen in binnen- en buitenland, was in één keer nutteloos. "We konden nog een paar 'interieurtjes' maken en daarna was er niets meer te doen", vertelt de Lexmondse ondernemer.
Hij gooide uiteraard niet zomaar de handdoek in de ring. Er stonden meerdere grote projecten aan te komen, zoals een internationale beurs in Amsterdam in september. "Daarbij ging het om meer dan een miljoen euro aan omzet. Maar op een gegeven bleek dat die niet doorging. Er was daarnaast geen perspectief dat dit of volgend jaar er weer beurzen gehouden konden worden." Er werd gebruik gemaakt van de overheidsregeling om loonkosten te vergoeden. "Dat ging om tachtig procent, maar met de andere kosten gaan er elke maand nog steeds tonnen de deur uit. Dat houd je niet vol als er geen inkomsten zijn."
In mei volgde het faillissement. Het bedrijf dat Oosterling van nul af opbouwde, hield op te bestaan. Hij is er zelf nuchter onder. "Natuurlijk, ik vind het heel vervelend. Maar je moet alles een keer meegemaakt hebben, toch? En ik heb dit niet zelf veroorzaakt. Wel vind ik het triest voor de werknemers, van wie er meerderen hun hele werkzame leven bij Arti'70 in dienst zijn geweest." Het pand van Arti'70 zelf - een blikvanger op het Meerkerkse bedrijventerrein van 7000 vierkante meter bebouwd en een terrein van in totaal een hectare - krijgt een nieuwe gebruiker. "De overbuurman, Technisch Bureau Kortlever, gaat het huren. Dat is voor mij een lot uit de loterij, want het is gezien de omvang niet het makkelijkste bedrijfspand om te verhuren."
Vrijstaande woning
Zoals gezegd, Jan Oosterling stond in 1970 aan de wieg van Arti'70. De jaren ervoor deed hij in loondienst ervaring op in de wereld van het bouwen van stands. "Als ik door Nederland heen reed, zag ik dat veel mensen in een hoekwoning of vrijstaande woningen zaten. Ik dacht: dat moet mij toch ook wel lukken. Op school was ik niet de domste, al had ik voor timmeren maar een zesje. Met een kapitaal van 300 gulden, vijf weeklonen in die tijd, ben ik voor mezelf begonnen."
Vanuit de tussenwoning in Lexmond, waar hij toen woonde met zijn gezin, zette hij zijn eigen bedrijf op. Met zijn ervaring én zijn netwerk in deze branche verliep dat van begin af aan succesvol. De gunfactor speelde daarin een belangrijke rol. "Dat is álles", benadrukt hij. "Ik heb me altijd geïnteresseerd in de persoon met wie ik zaken deed. Een zakelijk etentje? Neem je partner mee, dan doe ik dat ook. Dat houdt het persoonlijk en ik had er op die manier ook veel meer plezier in. Ze vonden me het aardigste jochie en zo haalde ik vaak opdrachten binnen. Maar het moet in je zitten: die belangstelling speelde ik niet, die was oprecht." Van die houding plukte hij ook in Lexmond in de beginfase de vruchten. Al noemt hij daarnaast het dorpse karakter als een meerwaarde. "Iedereen kent elkaar. Zelf ging ik naar de gereformeerde kerk en naar de voetbal en dan burgerde je al snel in. 'Joh, Jan, ik heb nog wel ruimte in de schuur als je wat wilt bouwen', zeiden ze dan. In de stad lukt dat niet."
In 1991 volgde de overstap naar het huidige pand aan de Energieweg in Meerkerk. Destijds werkten er tussen de tachtig en negentig medewerkers bij Arti'70. De belangrijkste werkterreinen: Amsterdam, Rotterdam en Utrecht, waar bedrijven uit alle mogelijke sectoren gebruik maakten van de stands die in Meerkerk ontworpen en gebouwd werden. "Het maakte ons niet uit wat een klant deed. Een stand is als een fiets; ze zijn allemaal verschillend, maar iedereen kan erop fietsen." Na een tussenfase, waarbij een medewerker zonder succes een aantal jaren leiding gaf aan Arti'70, nam Oosterling het roer een jaar of drie geleden over. Ondanks zijn hoge leeftijd; een gesprek met de Lexmonder maakt van begin af aan duidelijk dat het ondernemersvuur verre van gedoofd is. Zonder corona was hij gewoon doorgegaan. "Ik had er nog veel plezier in, het was ook een hobby van me. Het is gewoon heel jammer dat het op zo'n manier afloopt."