Anne-Sophie van den Toren tijdens onlusten op Lesbos
'Ik heb me nooit onveilig gevoeld'
oud-alblas/lesbos • Niet passief langs de zijlijn blijven staan, maar zelf écht iets doen; dat was voor Anne-Sophie aanleiding om zich aan te melden als vrijwilliger bij Movement on the Ground. De door acteur en televisiepresentator Johnny de Mol opgezette organisatie zet zich in om vluchtelingen praktische hulp te bieden. "Als je de beelden ziet en de verhalen hoort, voel je je zo machteloos. Ik wilde wat doen, een klein beetje licht brengen in de duisternis."
Eind januari reisde de inwoonster van Oud-Alblas af naar Lesbos. Daar werd ze meteen aan het werk gezet in het kleine en het grote kamp, Moria, waar vluchtelingen verblijven. Ze zag er 'in het echt' ook hoe dramatisch de situatie daar is. Het kamp Moria is opgezet voor zo'n 3.000 vluchtelingen; er verblijven er inmiddels ongeveer 20.000. "Daarom hebben zij in de olijfgaarden rond het officiële kamp allerlei bouwsel opgezet, met zeil en plastic en alles wat ze kunnen vinden. Movement on the Ground zorgt daar voor het levellen van de grond en voor grote tenten om onderdak te bieden. De vluchtelingen zelf helpen aan alle kanten mee; vaak zijn het timmermannen of elektriciens die meer praktische kennis hebben dan wij als vrijwilligers."
Grimmig
Na enkele weken ontstond er grote onrust op het eiland. De vluchtelingen kwamen in protest tegen de slechte levensomstandigheden en het terugsturen naar lotgenoten naar het land van herkomst; de Griekse bevolking liet, nadat er geluiden waren dat er een nieuw kamp bij zou komen, via protestacties weten het helemaal zat te zijn. De sfeer was meer dan grimmig. "Het was een noodkreet, een hulpvraag richting andere Europese landen", stelt Anne-Sophie. "De Griekse mensen zijn juist supergastvrij, maar zij zitten echt aan het maximale van wat zij kunnen dragen. Je moet nagaan dat op een bevolking van 80.000 mensen er meer dan 20.000 vluchtelingen zijn, zonder dat er uitzicht is op verbetering van de situatie. In het begin ging het om een groot deel van de inwoners dat protesteerde, later liep dat terug tot een extreemrechtse kern, die erg agressief zijn."
Meerdere hulporganisaties besloten om Lesbos voor de veiligheid te verlaten. Zo niet Movement on the Ground. Ook Anne-Sophie bleef ondanks alle onlusten op het eiland. Ze heeft zich de afgelopen weken nooit onveilig gevoeld. "We waren goed op de hoogte van waar de protesten en wegblokkades waren en zijn daarbij uit de buurt gebleven. Daarnaast zijn we op sommige momenten binnen gebleven en zijn we niet in de kampen aan de slag geweest. Er waren wel momenten waarop het echt kritiek was; we hebben toen als vrijwilligers het aanbod gekregen om naar Athene te varen. Maar ik ben blij dat we niet zijn weggegaan. De hulp is zó keihard nodig."
Zelf blijft ze tot eind april vrijwilligerswerk voor Movement on the Ground uitvoeren. "De situatie wordt nu dag voor dag bekeken, of het nog steeds veilig is voor internationale vrijwilligers om te blijven. Maar de organisatie zelf zal er alles aan doen om op het eiland te kunnen blijven."
Dat de Europese landen te weinig actie ondernemen om de situatie op Lesbos te verbeteren, daarvan is Anne-Sophie overtuigd. "Er gaan honderden miljoenen naar grensbewaking, maar dat is niet het probleem, maar de symptomen bestrijden. Dit is Europa; hoe kunnen we dit zo laten gebeuren?"
Ze vervolgt: "Wat mij bij de ontmoetingen met de vluchtelingen opvalt is dat er zoveel mensen met zoveel talenten zijn. Ze willen leren, werken aan een goede toekomst en zijn echt niet gevlucht om alleen maar van onze welvaart te profiteren. En wat me ook echt verbaasd heeft: het is ongelofelijk hoeveel veerkracht mensen zelfs in deze verschrikkelijke omstandigheden hebben. Ze zijn vol goede moed, zetten in de kampen winkeltjes als een bakkerij en een slagerij op, proberen toch iets van het leven te maken. Daar heb ik veel bewondering voor." Meer info of een donatie aan Movement on the Ground: movementontheground.com.
Geurt Mouthaan