Minder animo voor huren van kunst
Ook Kunstuitleen Vianen moet stoppen
vianen • "Het is een verdrietig besluit", erkent directeur Lon Buttstedt. "Allerlei pogingen om de kunstuitleen voort te kunnen zetten, het afgelopen half jaar is dit ook samen met de gemeente nog geprobeerd, zijn helaas mislukt."
Lon Buttstedt nam in 1984 samen met haar man Gert Strengholt het initiatief tot het opzetten van de Kunstuitleen. Het kunstenaarsechtpaar deed dat vanuit hun boerderij in Hei- en Boeicop, waar ze toen nog woonden. De eerste kunstwerken kregen ze aangeboden door de gemeente, die de werken had verkregen via de zogenaamde Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR). Lon Buttstedt: "De gedachte hierachter was dat die kunstwerken niet in de depots verdwijnen, maar dat mensen de kunst ook echt onder ogen zouden krijgen." Lon en Gert zijn destijds al snel een samenwerking aangegaan met de (centrale) Artotheek Dordrecht, waarmee kunstwerken werden uitgewisseld. Lon: "Op die manier hebben we een kleine twee jaar gedraaid. Het was heel succesvol. Na één jaar hadden we al 125 leden. Het was een andere tijd dan nu. Iedereen was heel enthousiast. Kunst was booming."
Provinciale subsidie
Lon Buttstedt was midden jaren tachtig ook betrokken bij het het opzetten van Kunstuitlenen in Gorinchem en Papendrecht. Na de afschaffing van de BKR in 1987 werd de Kunstuitleen nog jarenlang gesubsidieerd door de provincie Zuid-Holland. Daardoor kon de collectie flink worden uitgebreid. De Kunstuitleen verhuisde in 1986 naar een locatie aan de Voorstraat in Vianen en weer later naar het vroegere schoolgebouw in de Brugstraat. In 2010 vond men onderdak in het pand van de bibliotheek aan de Spekdam.
Op z'n hoogtepunt had de Kunstuitleen 350 particuliere leden. Daarnaast huurden nog zo'n zeventig bedrijven met regelmaat kunstwerken. Ook succesvol was de cultuureducatie die door medewerkers van de Kunstuitleen werd verzorgd op zo'n twintig scholen. Lon Buttstedt: "Sinds de crisis, die begon in 2008, is het allemaal bergafwaarts gegaan. Er zijn nu nog maar tien bedrijven lid."
De Kunstuitleen beschikt over een uitgebreide collectie van 1200 kunstwerken, zoals schilderijen, tekeningen, keramiek en glas objecten. "Maar het wordt steeds lastiger om de Kunstuitleen te exploiteren", zegt Lon. "Vooral de btw-verhoging van 5 naar 21 procent, die de afgelopen jaren zijn doorgevoerd, is voor ons heel nadelig gebleken. Alles wordt duurder, zonder dat de kosten kunnen worden gecompenseerd."
Minder animo
Nog problematischer is dat de animo om kunst te lenen afneemt. Lon: "We hebben nog steeds een hele trouwe groep leners. Sommigen daarvan zijn al 35 jaar lid. Het probleem is echter dat er weinig jonge mensen bijkomen. Het is een landelijk probleem, je ziet het in de hele cultuursector, het publiek vergrijst ."
Met het verdwijnen van de Kunstuitleen komt er ook een eind aan succesvolle activiteiten zoals het Kunstcafé voor ouderen, de Kunstreizen, de lezingen, cursussen, de Kunstkeuken, de kinderexposities en de speciale projecten waar de scholen aan meededen. In de zomer van 2020 stopt het huurcontract met de gemeente. Dan moet alles leeg zijn. De kunstwerken zullen nu tegen een aantrekkelijke prijs worden verkocht, waarbij de vaste lenersgroep en de bedrijven als eersten een keuze mogen maken. Later krijgen ook anderen de gelegenheid om een kunstwerk aan te schaffen.