Veel lovende woorden voor stadsschrijver bij boekpresentatie
Mooi eerbetoon aan John Toxopeus
vianen • Dat zei Wim Groeneweg vrijdagavond in het Viaanse stadhuis bij de presentatie van Toxopeus' laatste boek 'Mijn Vrijstad Vianen in Waterverhalen'. John Toxopeus voltooide het boek eind december. Ongeveer rond die tijd hoorde hij ook het bericht dat hij leed aan longkanker. Een paar weken later overleed hij.
In zijn bundel zeer korte verhalen toont Toxopeus verrassende beelden van het stadje. "Hij schrijft over zowel de mooie en lieve als de benepen en kortzichtige kanten van 'de stad waar ik verliefd op werd'", staat op de flaptekst van het boek. "Hij bespiedt de inwoners van Vianen door een vissenoog, soms een lachspiegel, soms een dankbare prooi. Waarbij hij, zoals de lezers van hem gewend zijn, niet nalaat ook zichzelf bloot te geven." Wim Groeneweg vertelde vrijdag dat hij vooral onder de indruk was van het gedicht 'Water', met de beginwoorden: 'Je bent nat, je spat, springt op, valt uiteen in duizend druppels en voegt je weer samen tot een plas of emmer, een poel, vijver of bassin'.
Fantasie en fictie
Volgens vriend en schrijver Leo Hermens zijn de verhalen van John Toxopeus altijd een spel met werkelijkheid en fantasie. "Het maakt voor John niet zoveel uit of het feit of fictie was. Als het maar ten dienste was van het goede verhaal." Dichter Henk van Loenen was eigenlijk wel benieuwd geweest naar een nieuwe publicatie van Toxopeus als de stadsmuur van Vianen centraal zou hebben gestaan in een volgend Viaans themajaar. "Een ommuring die van waarde is om te bewaren of muren die het waard zijn om af te breken. John had er wel raad mee geweten."
De kleindochters van John Toxopeus, Evi en Lotje, overhandigden tijdens de presentatie een cheque van 1.300 euro aan Gert Staal, directeur van de bibliotheek Lek en IJssel. Het bedrag is bedoeld voor de VoorleesExpress, een stichting die aandacht besteedt aan kinderen met een taalachterstand. Tijdens de uitvaart van John werd aan de gasten gevraagd om een gift te doen voor dit goede doel. Het was één van de laatste wensen van de schrijver. Hij las zelf in de bibliotheek vaak voor aan kinderen. "Wat is dit een hartverwarmend en ontroerend gebaar van John", zei Staal. Hij memoreerde in zijn korte toespraak ook nog aan John's Schiermonnikoogse roots. Eén van zijn voorvaders was Mees Toxopeus, tussen 1927 en 1950 schipper bij de Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandse Reddingsmaatschappij. "Hij heeft heel veel mensen van de verdrinkingsdood gered", aldus Staal. Om vervolgens te concluderen: "De belangstelling van John voor het water komt dus niet uit niets."
Anne-Marie Grosfeld, artistiek leider tijdens de recente edities van de Toneelroute Vianen, vertelde dat ze meerdere keren heeft geprobeerd John Toxopeus uit zijn comfortzone te lokken. Maar dat viel niet altijd mee. Maar ze was dan ook heel verheugd dat John zich had laten fotograferen in een badkuip. Die foto is ook prominent afgedrukt in het nieuwe boek, bij zijn verhaal 'Waterbevalling'.
Absurdistische kijk
De bundel verhalen van John Toxopeus is rijk geïllustreerd met onder andere tekeningen van beeldend kunstenaar Gert Strengholt. Karin Sluyzer, projectcoördinator van het Waterjaar Vrijstad Vianen, is daar heel blij mee. "Zij hebben eenzelfde absurdistische kijk op de wereld en vullen elkaar in dit boek perfect aan", schrijft ze in het voorwoord van het boek.
Toxopeus was zelf ook een ambassadeur van het Waterjaar. "Vianen wordt door velen beschouwd als een slaperig, in zichzelf gekeerd stadje. Een plek waar ongetwijfeld veel te beleven is, alleen het wordt niet opgemerkt. Het Waterjaar brengt daar verandering in. Het Water van Vianen wordt opnieuw ontdekt. Niet als een ons bekend, achter de dijken grommende monster. Het dient zich in het Waterjaar aan als bondgenoot. Het bezorgt ons ideeën, fantasieën en verbeeldingskracht in de strijd tegen gezapigheid en apathie."
Dick Aanen